Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

96 Temel Haklara İlişkin Anayasal Güvencelerin Vergi Hukukundaki Güvenceleri Daraltıcı ... Derece mahkemelerinin kanunlardaki daha yüksek standartlara rağmen Anayasa’da daha düşük güvence öngören hükümleri esas alması temel hakları daraltıcı bir özelliğe sahiptir. Hâlbuki AYM’nin yerleşik içtihadındaki hukuk devleti tanımında belirtildiği üzere temel haklar yönünden Anayasa’nın 2. maddesinde belirtilen hukuk devleti insan haklarına saygılı, bu hak ve özgürlükleri koruyup güçlendiren devlettir. 26 Bu bağlamda kanunlardaki daha yüksek güvencelere rağ- men anayasadaki asgari güvenceleri esas almaya çalışmak hukuk dev- leti ilkesiyle de bağdaşmaz. Bu türden bir yaklaşım temel haklar konusundaki standartların yukarıda değil aşağıda eşitlenmesi anlamına gelir. Derece mahkemele- rinin bu yaklaşımı daha ileri bir koruma seviyesi öngören hükümlerin bir kenara bırakılması sonucu doğurur. Anayasa’da ya da mevzuatın başka bir yerinde Anayasa ile kanunlar arasında bu türden bir farklı- lık söz konusu olduğunda düşük standardın tercih edilmesine imkân veren herhangi bir düzenleme olmamasına rağmen hakları koruma standardı düşürülmüş olur. 27 Aslında Anayasa’nın 14. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “ Anayasa hükümlerinden hiçbiri, Devlete veya kişilere, Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini veya Anayasada belirtilenden daha geniş şekilde sınırlandırılmasını amaçlayan bir faaliyette bulunmayı müm- kün kılacak şekilde yorumlanamaz. ” şeklindeki hükmün derece mahke- melerinin anayasal hükümleri kanunlardaki daha üst güvenceleri anlamsız kılacak şekilde yorumlamasına engel olduğu düşünülebilir. Hükmün esas olarak anayasal güvencelerin gerisinde bir yorum yapıl- masına engel olmayı hedeflediği açık olmakla birlikte, anılan hüküm bir yönüyle de anayasal hükümlerin temel hakları daraltıcı enstrüman olarak kullanılmasına karşı bir içeriğe sahiptir. Bu hükmün ülkemi- zin de tarafı olduğu ve insan hakları bakımından Anayasamızın 90. maddesindeki zımni ve 148. maddesindeki açık atıf nedeniyle hukuk 26 Birçok karar arasından örnek bir karar için bkz. AYM, E. 2016/44, K. 2016/153, 7.9.2016, § 5. 27 AYM’nin de kimi haklar bakımından daraltıcı bir yaklaşım benimsediği ve düşük standartları tercih ettiği yönündeki eleştiriler için bkz. Ersoy Kontacı, “Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Yoru- mu”, Ankara Barosu Dergisi , 2014, Sayı 4, s. 114, 115; Akif Yıldırım, Halil İbrahim Dursun, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 53. Madde Düzenlemesinin Türk Hukukuna Etkisi”, Terazi Hukuk Dergisi , 2014, Cilt 9, Sayı 100, ss. 126-134.