Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

107 TBB Dergisi 2021 (155) Doğan ŞENYÜZ / Recep KAPLAN Aykırılık giderme kararında ortada bir yargı kararı değil, bir norm vardır. Bu kapsamda Türk normlar hiyerarşisine dahil birer norm ola- rak, idari yargı mahkemelerinin bunlara uygun karar vermek zorun- da kalacaklarını ve normun bağlayıcı olduğunu kabul etmek gerekir. Çünkü aykırılık giderme kararının verilmesi uyuşmazlık çözme faali- yeti değil, norm koyma faaliyetidir. Ancak kanun hükmüne dayanıla- rak verilen aykırılık giderme kararları (normlar) hukuk düzenimizde Anayasa’ya aykırı olsalar bile geçerli birer norm olarak işlem görecek- tir. Bu norm şüphesiz Danıştay’ın kendisini de bağlayan özellik arz eder. Aykırılık giderme kararıyla getirilen normun nasıl değiştirilece- ğine ilişkin bir belirleme yapılmaması önemli bir eksikliktir. Kanaa- timizce aynı konuya ilişkin içtihadı birleştirme kararları ile aykırılık giderme kararları arasında bir farklılık meydana gelirse içtihadı birleş- tirme kararının normlar hiyerarşisinde üstte olduğu kabul edilmelidir. Danıştay’ın İçtihatları Birleştirme Kurulu’nun (DİBK) verdiği ka- rarlar ile DVDDK’nın verdiği aykırılık giderme kararları arasında ben- zerlikler olsa da konu, talep eden, süre, vd. açılardan farklılıklar da vardır. 39 39 Konu bakımından: İçtihatları birleştirme kararları, Danıştay dava dairelerinin veya idari ve vergi dava daireleri kurullarının kendi kararları veya ayrı ayrı verdikleri kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık görüldüğü veyahut birleştirilmiş içtihatların değiştirilmesi gerekli görüldüğü takdirde verilebilir. Aykırılık giderme kararları ise benzer olaylarda, BİM dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı BİM dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında aykırılıkların giderilmesini konu alır. Talep eden bakımından: İçtihatların birleştirilmesi için Danıştay Başkanı, konu ile ilgili daireler, idari ve vergi dava daireleri veya başsavcı istemde bulunabilir. Ayrıca, kararlarla ilgili kişilerin de Danıştay başkanlığına başvurmaları mümkündür. Aykırılıkların giderilmesi için ise BİM Başkanlar Kurulu resen veya ilgili BİM dairelerinin ya da istinaf yoluna başvurma hakkı bulunanların bu aykırılığın veya uyuşmazlığın giderilmesini gerekçeli olarak istemeleri üzerine Danıştay’a başvurabilir. Karara Bağlanma Süresi Bakımından: İçtihatları birleştirme kararlarının verilmesi için bir süre öngörülmemişken, aykırılık giderme kararı için dosya kendisine iletilen Danıştay İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun üç ay içinde karar verme zorunluluğu vardır. Görüş Alınması Bakımından: DİBK, Danıştay başkanının havalesini takiben Başsavcının düşüncesi alındıktan sonra işi inceler, Aykırılık giderme başvurusu ise BİM Başkanlar Kurulu görüşü eklenerek yapılır. Karar Mercii bakımından: İçtihatları birleştirme kararları, Danıştay dava dairelerinin veya idari ve vergi dava daireleri kurullarının kendi kararları veya ayrı ayrı verdikleri kararlar arasında aykırılık veya uyuşmazlık görüldüğü veyahut birleştirilmiş içtihatların değiştirilmesi gerekli görüldüğü takdirde yine Danıştay bünyesindeki DİBK tarafından karar bağlanırken, benzer olaylarda, BİM dairelerince verilen kesin nitelikteki kararlar arasında veya farklı bölge idare