Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

2 AİHM Kararları Işığında Tutuklama Tedbirinin Hukuka Uygunluğunun Denetimi of an individual application to the Constitutional Court in such cases where the length of the detention is excessive will be reflected with some recommendations. Keywords: Detention, The Lawfulness of The Detention Pen- ding Trial, The Excessive Duration of The Detention, The Judgements Of ECHR, An Individual Application to The Constitutional Court GİRİŞ Yaygın olarak kabul gören kullanımıyla “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)” 1 imzalandığı andaki resmi çevirideki adıyla “İn- san Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya dair Sözleşme” Avrupa Konseyi üyesi devletlerin dışişleri bakanları tarafından Roma’da 4 Ka- sım 1950 tarihinde imzalanmış ve 3 Eylül 1953 tarihinde yürürlüğe gir- miştir. Türkiye, Sözleşme’yi 4 Kasım 1950 tarihinde imzalamıştır. Söz- leşme 10.03.1954 tarih ve 6366 sayılı Kanun ile onaylanarak 19.03.1954 tarih ve 8662 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Bu makalenin 2 konusunu teşkil eden tutuklama tedbiri kapsamın- da, söz konusu Sözleşme’nin 5. maddesi, “demokratik bir toplumda” çok büyük öneme sahip özgürlük ve güvenlik hakkını güvence altına almaktadır. 3 Bu madde hükmüne göre, her bireyin özgürlükten yok- sun bırakılmamaya veya özgürlükten yoksun bırakılması halinde bu halin sürdürülmemesini istemeye hakkı vardır. 4 Özgürlükten yoksun 1 İnsan haklarının evrensel bir niteliğe sahip olduğu, sadece Avrupa’ya özgü bir kavram olmadığı gerçeği karşısında, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Koru- maya dair Sözleşme’nin Türkçe’ ye “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)” yerine “İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi (İHAS)” şeklinde, Sözleşme hükümleri- nin taraf devletlerce uygulanıp uygulanmadığını denetlemek üzere kurulan mah- kemenin ise Türkçe’ ye “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)” yerine “İn- san Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM)” şeklinde aktarılması gerektiği, yaygın kullanımın yanlış olduğu düşüncesi paylaşılmakla beraber, söz konusu terimlerin literatürdeki yaygın kullanım şekli bu makalede de tercih edilmiştir. 2 Bu makale kapsamında, AİHM tarafından Türkiye aleyhine verilen son beş yıllık (Ocak 2016- Ekim 2020) tüm mahkeme kararları AİHM veri bankası (https://hu- doc.echr.coe.int) üzerinden taranmış olup Türkçe kararlar için Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Dairesi Başkanlığı tarafından çevirisi yapılan ve veri bankasında yer alan kararlardan faydalanılmıştır. Kullanılan bu Türkçe kararların künye- si makalede “Davacı/Türkiye” formatında belirtilmiş, diğer İngilizce kararların künyesi için ise “Applicant v.” formatı kullanılmıştır. 3 Assanidze v. Georgia [GC], (no. 71503/01), § 169, 8 April 2004; Mehmet Hasan Altan/Türkiye, (Başvuru no. 13237/17), § 122, 20 Mart 2018; Alparslan Altan/ Türkiye, (Başvuru no. 12778/17), § 99, 16 Nisan 2019; Selahattin Demirtaş / Tür- kiye (No.2), (Başvuru no.14305/17), § 159, 20 Kasım 2018. 4 Weeks v. the United Kingdom, (no.9787/82), § 40, 2 March 1987; Alparslan Altan / Türkiye, § 100; Selahattin Demirtaş/Türkiye (No.2), § 160.