Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

122 Temel Haklara İlişkin Anayasal Güvencelerin Vergi Hukukundaki Güvenceleri Daraltıcı ... tarhiyatlarda vergi ile ceza arasındaki zorunlu bağ ve vergi cezalarının hem AYM hem de AİHM tarafından suç isnadı kapsamında değerlen- dirildiği dikkate alındığında vergi aslı ile vergi ziyaı cezalarının bir- likte dava konusu edildiği uyuşmazlıkların suç isnadı kapsamında ele alınması gerekliliği daha iyi anlaşılmaktadır. Vergi aslı ile birlikte kesilen vergi ziyaı cezaları ile ilgili yargılama süreçlerinin suç isnadı kapsamında değerlendirilmesi, bu uyuşmazlık- larda suç isnadına ilişkin uyuşmazlıklara ilişkin adil yargılanma hak- kının özel güvencelerinin uygulanmasını gerektireceğinden oldukça kritik bir öneme sahiptir. 87 Çalışma konusu bakımından bu içtihadın önemli sonuçlarından biri bu uyuşmazlıklarda savunma için gerekli zaman ve kolaylıklara sahip olma ve isnadı öğrenme haklarına ilişkin güvencelerin uygulan- ması gerekliliğidir. AYM savunma için gerekli zaman ve kolaylıklara sahip olma hak- kını da Anayasa’nın 36. maddesi kapsamında sanık hakları arasında değerlendirmektedir. 88 AYM içtihadında dikkat çekildiği üzere, “gerekli zaman” a ve “ge- rekli kolaylıklar” a sahip olma hakları, pratikte çoğu zaman iç içe geç- miş bir haldedir. Bazı özel hallerde savunma için gerekli kolaylıklar sağlandığı hâlde gerekli zaman sağlanmamış olabilir. Bu kapsamda suçla itham edilen kişiye, savunmasını mahkemeye sunabilmesi ve bu suretle yargılamanın neticesini etkileyebilmesi için gerekli zamanın sağlanması icap eder. Gerekli zaman verilmediğinde, ithama maruz kalan kişinin ithamlara karşı savunma ve delil araştırması yapma im- kanı olmaz. Bu açıdan savunma için gerekli zamana sahip olma hakkı, ithama maruz kalan kişi için acele yapılan yargılamalara karşı da bir güvencedir. 89 87 AİHM Georgiou/Birleşik Krallık, B. No: 40042/98, 16.5.2000 kararında vergi aslı ile vergi cezasına ilişkin süreçleri ayırmanın güç olduğu durumlarda suç isnadı kapsamında yapılacak değerlendirmenin mecburen vergi tarhiyatını da kapsaya- cağını belirtmiştir. Bu bağlamda ikmalen ya da res’en vergi tarhiyatı durumunda kesilen vergi ziyaı cezaları vergi tarhının otomatik sonucu niteliğinde olduğun- dan bu tür durumlarda yapılan vergi tarhlarınının da vergi ziyaı cezası ile birlikte suç isnadı kapsamında değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir. 88 AYM, E.1992/8, K.1992/39, 16.6.1992. 89 Ufuk Rifat Çobanoğlu, B. No: 2014/6971, 1.2.2017, § 39,40.