Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

123 TBB Dergisi 2021 (155) Doğan ŞENYÜZ / Recep KAPLAN “ Gerekli kolaylık ” kavramı ise yargılamanın tarafları arasında “ si- lahların eşitliği ”ni sağlamayı amaçlamakta olup isnada maruz kalan kişiye savunmasını yapması için yardımcı olacak/olabilecek ve zo- runlu bir nitelik taşıyan imkânları ifade etmek üzere kullanılmaktadır. Sağlanması zorunlu olan kolaylıklar, sadece savunma için “gerekli” olanlardan ibarettir. Bu kolaylıkların biri, isnada maruz kalan kişinin mahkemeye karşı savunmasını en uygun ve etkili bir biçimde yapma- sına imkan verecek bilgilere ulaşmasına ve bu suretle davanın netice- sini etkileyebilmesine olanak sağlanmasıdır. Bu hak yönünden her bir davanın kendine münhasır özellikleri kritik öneme sahiptir. 90 Anayasa’da açıkça düzenlenmemiş olan isnadı öğrenme hakkı ko- nusunda AYM, norm denetimi kapsamındaki bir itiraz başvurusunda, adil yargılanma hakkının düzenlendiği Anayasa’nın 36. maddesinin, isnadı öğrenme hakkını da kapsadığını kabul etmiştir. 91 AYM bireysel başvuruda da suç isnadı kapsamındaki uyuşmazlıklarda isnadı öğ- renme hakkının uygulanması gereken bir güvence olduğunu ve onun savunma için gerekli zaman ve kolaylıklara sahip olma hakkı ile ya- kından ilgisi olduğunu ifade etmiştir. 92 İsnadın ne zaman bildirilmesi gerektiği önemli bir sorudur. Bu ba- kımdan yukarıdaki AYM kararında belirtildiği üzere isnat dava mah- kemede görülmeye başlanmadan önce ya da en azından suç isnadı al- tındaki kişi mahkeme huzuruna çıkmadan önce ve bu kişinin savunma hazırlamasına imkan sağlayacak kadar erken bir sürede bildirilmelidir. Klasik ceza davaları bakımından yukarıdaki değerlendirmelerin anlamlandırılması nispeten kolaydır. AYM tarafından işaret edildiği üzere ceza muhakemesi hukukunda kişiye suç isnadı “ iddianame ” ile yapılır. Bu belgenin, suç isnadı altında olan kimsenin savunmasını ha- zırlayabilmesine olanak sağlamak için isnada konu fiillerin yerini ve zamanını göstererek ve bunların hukuki tavsifini yaparak mevzuatta bu fiillere karşılık gelen suç ve cezaları göstermesi gerekir. İlave olarak yargılama esnasında suçun vasfının değişmesi durumunda da isnada muhatap kişiye bu değişiklik ve değişikliğin nedenleri hakkında da bildirim yapılması gerekir. 93 90 Ufuk Rifat Çobanoğlu, B. No: 2014/6971, 1.2.2017, § 45. 91 AYM, E.2000/48, K.2002/36, 20.3.2002. 92 Ali Kemal Tekin, B. No: 2014/875, 2.2.2017, § 46. 93 Sebahat Tuncel (2), B. No: 2014/1440, 26.2.2015, § 87.