Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

124 Temel Haklara İlişkin Anayasal Güvencelerin Vergi Hukukundaki Güvenceleri Daraltıcı ... Çalışmanın konusu bakımından bu tespitleri -Anayasal özerk yo- rum anlamında suç isnadına bağlı bir ceza davası olarak değerlendi- rilen- vergi aslı ve buna bağlı vergi ziyaı cezalarına karşı açılan iptal davalarına uyarlamak gerekir. Maddi gerçeğin araştırılması noktasında, vergi incelemesi yap- makla görevli kamu görevlilerinin inceleme sürecindeki rolü ile ceza yargılamasında iddia makamı olan savcının pozisyonu bazı yönler iti- barıyla birbirine benzer niteliktedir. Çünkü vergi incelemesi yapmakla görevli kamu görevlileri inceleme sonunda hazırladıkları VİR ile adeta bir iddianame düzenlemiş olmaktadırlar. 94 Bu anlamda mükellefi suç isnadı altına sokan belge VİR ve düzenlenmiş olması halinde VTR’dir. Vergi dairelerinin vergi tarhı ya da ceza kesme işlemleri sadece bu ra- pordaki tespitlere dayalı olarak yapılan işlemlerdir. VİR ya da düzen- lenmesi halinde VTR’de vergi cezası kesilmeyi icap ettiren bir tespit yapıldığında vergi dairesinin yapacağı şey bu cezayı kesmekten iba- rettir. Bu konuda vergi dairesinin bir takdir hakkı yoktur başka bir ifa- deyle vergi dairesi bağlı yetki içindedir. 95 Vergi tarhı ya da ceza kesme işleminin dayanağı VİR ve düzenlenmiş ise VTR’dir. İhbarname ancak VİR ve düzenlenmişse VTR bile birlikte bir anlam ifade edebilir. Bir kişi hakkında Cumhuriyet savcıları tarafından düzenlenecek bir iddi- anamede sadece kanun maddesine yer verilerek soruşturmaya konu olay hakkında hiçbir bilgi yer almaması ne kadar anlamsız ise, ihbar- nameye VİR eklenmeyerek mükellefe tarhiyat ya da cezayı gerektiren olaylar hakkında bilgi verilmemesi de o derece anlamsızdır. Vergi/ceza ihbarnamesinin kendisi mükellefin neyle itham edil- diği konusunda bir açıklama içermediğinden tek başına iddianame- ye benzetilemez. Nitekim iddianamenin, suçu oluşturan olayları ve bunlar için öngörülen cezaları gösteren bir belge olarak düzenlenmesi gerektiği gibi VİR ve düzenlenmiş olması halinde VTR de benzer bi- çimde isnada konu fiillere ilişkin maddi olayları izah etmeli ve hukuki sonuçlarını göstermelidir. Bu bağlamda anayasal özerk yorum anla- mında suç isnadının ancak ekinde VİR ve düzenlenmiş olması halin- 94 Veysi Seviğ, “Vergi İncelemesinde Hakkaniyet ve Vicdani Duyarlılık”, Referans Gazetesi , 2009, https://www.ozdogrular.com/v1/content/view/6025/177/, 18.9.2020. 95 Doğan Şenyüz, Vergi Ceza Hukuku, 10. baskı, Ekin Kitabevi Yayınları, Bursa, 2017, s. 75,76.