Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

135 TBB Dergisi 2021 (155) Doğan ŞENYÜZ / Recep KAPLAN Öztürk kararında belirttiği gibi 110 “ başvurucunun mülkiyet hakkına mü- dahale eden karara karşı savunma ve itirazlarının incelenmesi, ancak kararın kendisine usulüne uygun olarak tebliğ edilmesiyle mümkün olabilir ”. Verginin başta mülkiyet hakkı başta olmak üzere pek çok temel hak ve özgürlükle ilişkili olması mükellef haklarının önemini bir kat daha artırmıştır. Anayasa, kanunlar ve uluslararası anlaşmalar belir- tilen hakların asli kaynaklarını, vergi idarelerince açıklanan mükellef hakları bildirgeleri ile bazı genel düzenleyici işlemler ise yardımcı kaynaklarını oluşturur. Ülkemizde de mükelleflere tanınan bu haklar kanunlar içinde serpiştirilmiş durumdadır. İşte, idari işlemde gerekçe kuralı, idari işlemin muhatabı olan kişinin haklarını korumaya yönelik bir mükellef hakkı olarak öngörülmüştür. 111 Mükellefler için güvence sağlayan bu hak düzenleme biçimi itibarıyla vergi idareleri için uyma- ları gereken zorunlu davranışı ifade eder. Gerekçe ilkesi, bir başka açıdan da ilgilisi için hukuki yardım anlamına gelmektedir. Nitekim karşılaştığı idari işlemin maddi ve hukuki dayanaklarını bilmek herkesin hakkıdır. Çünkü idari işleme karşı itirazda bulunmak veya dava açmak ve işleme karşı sav geliş- tirmek işlemin dayanaklarını bilmekle mümkün olmaktadır. Bunun sonucu olarak işlemin muhatabı olan kimseler gerekçede yer alan bilgilere göre bir değerlendirme yapacak ve belki de gereksiz yere yargı yoluna müracaat ederek zaman kaybetmeyeceklerdir. Esasında bu durum ilgilinin idarenin işleminin gerekçesiyle tatmin olup olma- masının doğal sonucu olmaktadır. 112 Açık ve anlaşılabilir bir gerekçe işlemin muhatabını dava açmaktan vazgeçirebilir. 113 Özellikle idare- nin işlem tesis etmekte haklılığını ortaya koyan bir gerekçenin varlığı durumunda kişinin yargı yolundan sonuç alamayacağı düşüncesiyle bu yola başvurmaması yargı organları üzerindeki iş yükünü azaltaca- ğı gibi vergilendirme işlemleri bakımından -ikmalen ve resen tarhiyat ve ceza kesme işlemlerine karşı açılan davaların tahakkuka engel ol- duğu nazara alındığında- vergi ve cezanın hızlıca tahsiline de imkan sağlayacaktır. 110 Züliye Öztürk, B. No: 2014/1734, 14.9.2017, § 71. 111 Kemal Gözler, İdare Hukuku, Cilt I, s. 955. 112 Sinan Seçkin ve Gül Üstün, s. 526. 113 Tekin Akıllıoğlu, s, 19.