Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

10 AİHM Kararları Işığında Tutuklama Tedbirinin Hukuka Uygunluğunun Denetimi şiddet kullandığına, söz konusu şiddet eylemlerine azmettirdiğine ya da böylesi suç oluşturan davranışları desteklediğine dair makul şüp- henin bulunduğunu gösteren ve bu konuda tarafsız bir gözlemciyi ikna edebilecek delil veya olguların iddianamede bulunmadığını, do- layısıyla makul şüphe kavramının gereklerine aykırı hareket edildiği- ni belirtmiştir. Mahkeme’ye göre, iddianameye konu edilen olaylar; birbiriyle bağlantısı olmayan, münferit ve hukuka uygun faaliyetler- den ya da başta ifade özgürlüğü (m.10) ve toplantı ve dernek kurma özgürlüğü (m.11) olmak üzere açıkça Sözleşme’den kaynaklanan bir hakkın kullanımına ilişkin faaliyetlerden ibaret olup her hâlükârda şiddet içermeyen faaliyetlerdir. Dolayısıyla Mahkeme, Kavala’nın “makul bir şüpheye” dayanarak tutuklandığı iddiasının yeterince is- patlanamadığını belirterek, Sözleşme’nin 5. maddesinin ihlal edildiği- ne karar vermiştir. 20 B- Makul Şüphenin Derecesi ve Suç İşlendiğine Dair Kesin Delil Sunulmasının Zorunlu Olmaması AİHM’ye göre, başlangıçta ceza soruşturmasının başlatılması için gerekli olan ve “makul şüpheye” neden olan olguların seviyesinin, şüpheli hakkında ceza davası açılması ya da suçlu bulunması için ge- rekli olan olgu veya deliller ile aynı olması gerekli değildir. Bir başka deyişle, soruşturmayı yapan görevlilerin, yakalama, gözaltı veya ilk tutuklama anında kişiyi suçla itham etmek için yeterli delilleri topla- mış olması zorunlu olmayıp, soruşturmanın hedefi, soruşturma sü- resince kişinin yakalanmasına dayanak oluşturan somut şüphelerin doğruluğunu kanıtlayarak veya bu şüpheleri ortadan kaldırarak so- ruşturmanın tamamlanmasıdır. 21 Ancak “makul şüphe”, yakalama ve ilk tutuklama anında mevcut olmalıdır. 22 20 Kavala/Türkiye, §§ 139-160. 21 Case of Murray v. The United Kingdom, (no. 14310/88), §§ 55, 56, 28 October 1994; Case of Brogan and Others v. The United Kingdom, (no. 11209/84; 11234/84; 11266/84; 11386/85), § 53; 29 November 1988; Çetin Doğan /Türkiye, Kabul edi- lebilirlik hakkında karar, (Başvuru no.28484/10), § 79, 10 Nisan 2012; İrfan Güzel/ Türkiye, § 43; Şahin Alpay/Türkiye, § 104; Mehmet Hasan Altan/Türkiye, § 125; Alparslan Altan/Türkiye, § 127; Selahattin Demirtaş/Türkiye (No.2), § 162; Kava- la / Türkiye, § 126. 22 Ilgar Mammadov v. Azerbaijan, (no. 15172/13), § 90, 22 May 2014; Kaval/Türki- ye, § 131.