Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

207 TBB Dergisi 2021 (155) Umut BALCI milyar doların biraz üzerinde, Haziran 2020’de 265 milyar dolar, Ekim 2020’de 354,72 milyar dolar ve Nisan 202 itibarıyla 1 trilyon 984 milyar dolar seviyesindedir. 6 Bu keskin ve hızlı iniş çıkışlara karşın, özellikle 2021 yılı başından itibaren kripto para piyasaları finansal sistemdeki payını katlayarak artırmış ve göz ardı edilemeyecek denli büyük bir oranı temsil eder hale gelmiştir. Çalışma konusu ile ilişkili kavramların kısaca üzerinden geçmekte fayda vardır. A- Blokzincir Teknolojisi TÜBİTAK bünyesinde yer alan Matematiksel ve Hesaplamalı Bi- limler biriminin içerisindeki Blokzincir Araştırma Laboratuvarına göre blokzincir; dijital para birimlerini, varlıkları ve emtiaları besleyen bir teknoloji, dağıtılmış bir veritabanı ya da paylaşılmış kayıt (muha- sebe) defteri olarak tanımlanabilir. TÜBİTAK ayrıca blokzincirlerin açık veya özel olabileceğini değerlendirmektedir. Buna göre açık blok- zincir; herkesin okuyabileceği, kullanabileceği veya değiştirebileceği açık kaynaklı bir yazılım üzerindeki blokzinciri ifade etmektedir. Özel blokzincir ise, kısıtlamalı ve kontrollü erişimin söz konusu olduğu blokzincirdir. 7 Blokzincir, Türkçe’de dağıtılmış defter teknolojisi olarak ifade edilebilecek olan DLT (distributed ledger technology)’nin bir türevi- dir. Bu teknoloji, her biri tamamen aynı veri kayıtlarına sahip birden çok veri deposunda veri kaydetmeye ve paylaşmaya imkân tanır. Söz konusu sistemin işleyişi ve kontrolü, dağıtılmış bilgisayar sunucula- rından oluşan bir ağ vasıtasıyla sağlanmaktadır. Blokzincir teknolo- jisinde, sürekli genişleyen veri yapısını oluşturmak ve doğrulamak için bir dizi matematiksel algoritma ile şifreleme yöntemi olarak krip- tografi birlikte kullanılmaktadır. Anılan algoritmalar, sisteme yeni verilerin girilmesine izin verirken, sisteme bir kere girilen bir verinin sonradan sistemden çıkarılmasına yani silinmesine imkân vermeye- 6 Burak Üçüncü, “Günahların Para Biriminden Yatırım Aracına: Hukuki Olarak Bitcoin ve Kriptoparalar”, Hukuk Gündemi , 2018/1, s. 69; Günay Caymaz, “19 Ekim Kripto Para Piyasa Özeti: Bitcoin ve Altcoin Günlük Analizi”, https://blog. sistemkoin.com/19-ekim-kripto-para-piyasa-ozeti-bitcoin-ve-altcoin-gunluk- analizi/, E.T. 19.10.2020. 7 Ayrıntılı bilgi için bkz. https://blockchain.bilgem.tubitak.gov.tr / E.T. 17.09.2020.