Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

15 TBB Dergisi 2021 (155) Recep DOĞAN şüpheye ek olarak tutukluluk için ilgiliye tutuklamanın amacına uy- gun ( relevant ) ve yeterli gerekçe sunup sunmadığı hususunu tartışma- nın anlamsız olduğuna, yargılama sırasında gerekçe konusuna özel bir ihtimam gösterilip gösterilmediğinin tartışılmasına gerek olmadığına hükmetmiştir. 39 Türk hukukunda tutuklamanın koşulları CMK’nın 100. madde- sinde düzenlenmiş olup burada AİHS’ten farklı olarak suç işlendiği konusunda makul şüphe yerine kuvvetli suç şüphesi uyandıran olgu- ların bulunması ve Kanun’da gösterilen tutuklama nedenlerinden biri- nin (kaçma, delilleri yok etme, gizleme veya değiştirme, tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişimi) mevcut olması şartı aranmaktadır. Kuvvetli suç şüphesinin anlamı günlük hayatın dene- yimleri ve eldeki delillere göre şüphelinin suç işlediğinin kesin gibi olması, 40 ya da yargılama sonunda mahkûm olmasının kuvvetle muh- temel olmasıdır. 41 AİHM içtihatlarına göre, şüphelinin kaçma, tanıklar üzerinde bas- kı kurma, delilleri yok etme, gizleme, değiştirme veya bu yönde gizli anlaşmalar yapma riskinin bulunması halinde bu risklerin giderilmesi, şüphelinin yeni bir suç işleme riskinin bulunması halinde bunun ön- lenmesi, kamu düzeninin korunması ve nihayetinde durumun gerek- tirdiği hallerde şüphelinin bizzat kendisinin korunması gerekçesiyle tutuklanması mümkündür. 42 Bu risklerin veya tutuklama sebeplerinin varlığı mahkemece uygun şekilde ortaya konmalı ( must be duly subs- tantiated) , tutuklama sebebinin varlığına ilişkin gerekçeler genel, soyut veya basmakalıp olmamalı, önyargı içermemelidir. 43 39 Selahattin Demirtaş v. Turkey (No. 2) [GC], §§ 353-356; Buzadji v. the Republic of Moldova, §§ 87-91; Merabishvili v. Georgia, §§ 222-225. 40 Doğan Soyaslan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Güncelleştirilmiş 5. Baskı, Yetkin, Ankara, 2014, s.320. 41 A. Caner Yenidünya, Zafer İçer, Ceza Muhakemesi Hukuku, Adalet Yayınevi, An- kara, 2016, s. 332; Vahit Bıçak, Suç Muhakemesi Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 3. Baskı, Ankara, Polis Akademisi Yayınları, Ankara, 2013, s.644. 42 Buzadji v. the Republic of Moldova, §§ 87-88, 101, 102; Merabishvili v. Georgia, § 222; Selahattin Demirtaş/Türkiye (No.2), § 185. 43 Letellier v. France, (no. 12369/86), § 51, 26 June 1991; Clooth v. Belgium, 12 Decem- ber 1991, § 44, Series A no. 225; Smirnova v. Russia, (nos. 46133/99 and 48183/99), § 63, 24 July 2003; Giorgi Nikolaishvili v. Georgia, (no. 37048/04), §§ 73, 76, 13 January 2009; Merabishvili v. Georgia, § 222; Selahattin Demirtaş/Türkiye (No.2), § 185.