Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

266 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Elkonulması ... İstenen eşyayı vermeyenler hakkında yapılacak işlemleri kanun koyucu CMK m. 124’de göstermiştir. Burada kanun koyucunun CMK m. 123’de yazılı olan “eşya veya diğer mal varlığı değerlerini yanında bulunduran kişi ” den bahsettiği görülmektedir. Bu halde, “kişi” istem üzerine bu şeyi göstermek ve teslim etmekle yükümlü kılınmış, bun- dan kaçınması halinde CMK m. 60’da yer alan disiplin hapsine ilişkin hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir. Kaçınma halinde verilecek disiplin hapsi, şüpheli veya sanık ile tanıklıktan çekinebilecekler hak- kında uygulanamaz (CMK m. 124). Dikkat edilirse burada CMK m. 128’den değil CMK m. 123’den bahsedilmektedir. Bununla birlikte elkoyma, müsadereden farklıdır; müsadere, bir güvenlik tedbiridir. 34 35 Anayasa Mahkemesi’nin bir kararında da ifade ettiği gibi “taşınmaz, hak ve alacaklara el koyma tedbiriyle sadece şüpheli veya sanığın taşınmaz, hak ve alacaklar üzerindeki tasarruf yetkisi kısıtlan- makta olup mülkiyet el değiştirmemektedir. Dolayısıyla, dava konusu kuralda sayılan suçlar yönünden yapılan soruşturma ve kovuşturmalarda el koyma tedbiriyle şüpheli veya sanığın taşınmaz, hak ve alacaklarının müsadereye tabi tutulması söz konusu değildir. Bu nedenle dava konusu kuralın, genel müsadere cezası verilemeyeceğini düzenleyen Anayasa’nın 38. maddesiyle il- gisi görülmemektedir.” . 36 Kanun koyucunun, “taşınmaz, hak ve alacaklara” ilişkin elkoyma tedbirini basit elkoyma tedbirinden farklı, ayrı ve “özel” olarak düzen- lemek arzusunda olduğu görülmektedir. 37 38 Basit elkoyma tedbirinin diren kanunlar ve tüzüklerin uygulanabilmesi için yönetmelikler çıkarma yetkisi vermiştir. CMK’nın yürütücüsü ise bağımsız mahkemelerdir. Bu halde, yönetme- likle getirilen düzenlemeler, devlet yetkisi kullanmak olduğundan; CMK’ya iliş- kin hususlarda, yönetmeliklerle düzenleme yapılamaz.” Hafızoğulları, “24 Mayıs 2003 Tarih ve 25117 sayılı Resmî Gazetede Yayınlanarak Yürürlüğe Konan ‘Adli ve Önleme Aramaları Yönetmeliği’ Adli Zabıt ve Aramalar Yönünden Yok Hük- mündedir”, Ankara Barosu Dergisi , Y. 2004 S. 3, s. 13-26. 34 Hafızoğulları/Özen, Genel Hükümler, s. 483. 35 “Niteliği ne olursa olsun, müsadere, daha önce de belirtildiği üzere, ihlale tepki anlamında müeyyide değildir, ancak suçla ortaya çıkan kriminojen ortamı gide- rerek, kişilerin ceza hukuku kurallarına uymasını sağlayan bir güvenlik tedbirdir. Zaten, Kanun, kazanç müsaderesini, güvenlik tedbirleri başlığı altında düzenle- miştir.” Hafızoğulları/Özen, Genel Hükümler, s. 487. 36 AYM T. 23.12.2015 E. 2014/195 K. 2015/116. 37 Hakan Karakehya, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2016, s. 338. 38 “… 5271 sayılı Kanun’un 128. maddesinde, el koyma tedbirinin özel bir hali olan “taşınmaz, hak ve alacaklara el koyma” tedbirine ilişkin usul ve esaslar düzenlen- mektedir.” AYM T. 23.12.2015 E. 2014/195 K. 2015/116