Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

17 TBB Dergisi 2021 (155) Recep DOĞAN gulanması halinde kamu yararının gerçekleştirilemeyecek olması ve tutuklamadan umulan faydanın gerçekleşmeyecek olması halinde uy- gulanması gereken ve özgürlükten yoksun kılmayı gerektiren oldukça ağır bir tedbirdir. 48 Hal böyle olmakla beraber, Türkiye Barolar Bir- liği tarafından hazırlatılarak yayınlanan 5 Ocak 2011 tarihli Tutukla- ma Raporu’ndaki verilere göre, 2010 yılı Haziran ayı itibariyle ceza ve tutukevlerinde bulunanların % 50’si tutuklulardan oluşmaktadır. 49 Bu durum, tutuklama tedbirine durumun gerekliliğinin ötesinde oldukça sık başvurulduğunu, alternatif tedbirlerin yeterince uygulanmadığı- nı göstermektedir. Oysa tutuklama tedbiri kapsamında özgürlükten yoksun kılmanın ulusal hukuka uygun olması yeterli olmayıp, özgür- lükten yoksun kılmanın görülen somut davanın koşullarında gerekli olması da lazımdır. 50 Bu nedenle, gerek tutuklama tedbirinin başlangı- cında gerekse tutukluluğun devamına karar verilmesi sırasında, tedbi- rin Sözleşme’nin 5. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi bağlamında makul ve ölçülü olup olmadığına karar verilebilmesi için, öncelikle tutukluluğa veya tutukluluğun devamına alternatif tedbirlerin araştı- rılması yükümlülüğünün yerine getirilip getirilmediğine bakmak ge- rekir. 51 Bu bağlamda, CMK’nın 100. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan ve adına, “katalog suçlar”, denilen suçlar bakımından tutuklama nedeninin varsayılabileceğine ilişkin karine, mahkemeleri tutuklama- ya alternatif tedbirlerin bulunup bulunmadığını araştırma ve bu ted- birleri öngörme yükümlülüğünden kurtarmamaktadır. 52 Dolayısıyla tutuklunun yaşı, kişisel durumu ve davanın somut şartları bakımın- dan tutuklamanın iç hukukun gerektirdiği son çare olarak uygulandı- 48 Hakim Aydın/Türkiye, (Başvuru no. 4048/09), § 34, 26 Mayıs 2020, Kesinleşme, 26 Ağustos 2020. 49 Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Merkezi Tutuklama Raporu, Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 183, 2. Baskı, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara, 5 Ocak 2011, s. 17. 50 Agit Demir/Türkiye, § 38. Ayrıca bkz. Ambruszkiewicz v. Poland, (no. 38797/03), §§ 29-32, 4 May 2006; Ladent v. Poland, (no. 11036/03), § 55, 18 March 2008; Khay- redinov v. Ukraine, (no. 38717/04), § 27, 14 October 2010; Bolech v. Switzerland, (no. 30138/12), § 45, 29 October 2013; Lütfiye Zengin ve diğerleri / Türkiye, (Baş- vuru no.36443/06), § 81, 14 Nisan 2015; Hakim Aydın/Türkiye, § 34. 51 Agit Demir/Türkiye, § 38; Tinner v. Switzerland, (no. 59301/08 ve 8439/09), § 58, 26 April 2011. 52 Agit Demir/Türkiye, § 39; Selahattin Demirtaş / Türkiye (No.2), § 190.