Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

270 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Elkonulması ... Kanun koyucu, tartışmalar olmakla birlikte, tüzel kişilerin suçun mağduru olabileceğini kabul etmekle birlikte, faili olabileceğini 55 ka- bul etmemiştir. 56 57 Ancak, TCK m. 60’a göre, “sadece özel hukuk tüzel kişileri”nin, şartları varsa, güvenlik tedbirlerinin muhatabı olmaları mümkün görünmektedir. Müsadere, bir güvenlik tedbiridir, böyle olunca müsadere amacını sağlamaya yönelik olarak elkoyma koruma tedbirine özel hukuk tüzel kişileri için başvurulup başvurulamayaca- ğından bahsetmek gerekmektedir. Bir görüşe göre, şüpheli ve sanık sadece gerçek kişi olabileceğinden CMK m. 128’de bahsedilen “şüphe- li veya sanığa ait…” ifadesinden de hareketle koruma tedbirinin mu- hatabının tüzel kişiler olamayacağı düşünülmektedir. Ancak TCK m. 20 ve m. 60 birlikte değerlendirildiğinde, özel hukuk tüzel kişisinin işlenen suçtan bir fayda görmesi halinde, TCK m. 60/1’deki şartları da taşımak kaydıyla, güvenlik tedbirinin muhatabı olabileceği sonucu çıkmaktadır. 58 CMK m. 128 hükmünün amacının sadece kazanç müsaderesinin garanti altına alınması olduğunu ifade edilmektedir. 59 Bunun yanında, CMK m. 128’in sadece kazanç müsaderesine yönelik olmadığı, delil elde edilmek amacıyla da bu tedbire başvurulabileceği düşünülmek- tedir. 60 Kanunda sayılı bu değerlere el konulması sadece katalog suçlar bakımından söz konusu olmakta, bu suçlar dışında yine bir kazanç ni- teliğinde malvarlığı varsa, şartları da olduğunda, genel elkoyma hü- kümlerine göre (CMK m. 123) tedbir kararının verilmesi gerekmekte- dir. 61 Suçun işlenmesiyle elde edilen veya suçun konusunu oluşturan 55 “Ancak, Kanunun, 20 / 2 ve 60. maddelerinde, tüzel kişiyi suçun faili saymaması- na rağmen, başkası tarafından işlenmiş olan bir suçtan ötürü, hakkında güvenlik tedbirlerinin uygulanabileceğini kabul etmiştir …” Hafızoğulları/Özen, Genel Hükümler, s. 434. 56 Hafızoğulları/Özen, Genel Hükümler, s. 219. 57 “Öte yandan, ceza hükmü bulunduran bazı kanunlar, ör. Çekle Ödemelerin Dü- zenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun, m. 13/2, 15, vs., Sendikalar Kanunu, m. 59/1, 2, vs., tüzel kişiyi suçun faili saymaktadır.” Hafızo- ğulları/Özen, Genel Hükümler, s. 376. 58 Hafızoğulları/Özen, Genel Hükümler, s. 497. 59 Soyaslan, s. 298. 60 Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma/Saygılar/Alan, s. 450. karş. “…128. maddedeki elkoymanın konusunu oluşturan malvarlığı değerleri delil olmadığı gibi …” To- roslu/Feyzioğlu, s. 252. 61 Centel/Zafer, s. 414.