Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

290 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Elkonulması ... uygulanamayacağıdır. Eğer uygulanamaz denilecekse, kanun koyucu, basit elkoymanın yanında taşınmaz hak ve alacaklara el konulması tedbirinde de şüpheli veya sanığın dışında bir başka kimsenin “zil- yetliğinde” bulunan tedbire konu “taşınmaz, hak veya alacak” hak- kında da bu tedbirin uygulanabileceğini öngörmüş olmasına rağmen, üçüncü kişiye m. 127/3’de öngördüğü gibi bir hak tanımadığı sonucu ortaya çıkacaktır. CMK m. 127, “elkoyma kararını verme yetkisi” 116 başlığı altında, CMK m. 123’de düzenlenen basit elkoymanın şartlarını hükme bağ- lamaktadır. Bu madde metni altında, özel elkoyma tedbirlerinden biri olan taşınmaz hak ve alacakların düzenlenmiş olmadığı sonucu çık- maktadır. Böyle olunca, “zilyede” tanınan “hâkimden her zaman ka- rar verilmesini isteme hakkı” ile CMK m. 131’de düzenlenen “elkonu- lan eşyanın iadesi”ndeki düzenlemeyi karşılaştırmak gerekmektedir. CMK m. 131 birinci fıkrasında “Şüpheliye, sanığa veya üçüncü kişilere ait elkonulmuş eşyanın, soruşturma ve kovuşturma bakımından muhafa- zasına gerek kalmaması veya müsadereye tabi tutulmayacağının anla- şılması halinde, re’sen veya istem üzerine geri verilmesine Cumhuriyet sav- cısı, hâkim veya mahkeme tarafından karar verilir. İstemin reddi kararlarına itiraz edilebilir” biçimindedir. Bir kere kanun koyucu burada “eşya” ifa- desini kullanmaktadır. Oysa ki CMK m. 128’in kapsamı taşınmaz, hak ve alacaklar gibi daha geniş hukuki bir konuyu kapsamaktadır. Eşya ile hak, hiç şüphe yok ki hukuken birbirinden farklı kavramlardır. Hu- kuki anlamda eşya kişilerin üzerinde hakimiyet kurabildikleri maddi varlığı olan belirli sınırlara sahip kişisel olmayan şeylerdir. 117 Örnek vermek gerekirse, fikri mülkiyetin konusu olan bir ürünün, eşya ol- madığı ve bu nedenle bunun üzerindeki hakların ayni hak olmadığı, mutlak hak olduğu ifade edilmektedir. 118 Dolayısıyla fikri hakka da el konulması mümkün olduğuna göre bunun iadesi hangi muhakeme normuna göre mümkün olacaktır sorusu ortaya çıkmaktadır. Ancak daha önce de belirttiğimiz gibi, AYM ve Yargıtay; CMK m. 128’e göre 116 Soruşturmada karar verme yetkisi elkonulan eşyanın bulunduğu yerdeki sulh ceza hakimliğidir. Hükümet tasarısındaki madde gerekçesi şu şekildedir: “… Kamu davası açılmamış ise karar verme yetkisi, elkoyma işleminin yapıldığı yerin sulh ceza hakimine ait olacaktır.” Noyan, Ceza Davası, s. 576. 117 Esener/Güven, s. 37. 118 Kübra Gökben İslam, Avrupa Birliği Hukukunda Fikri Haklar (Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi), Ankara 2009.