Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

20 AİHM Kararları Işığında Tutuklama Tedbirinin Hukuka Uygunluğunun Denetimi me, Sulh Ceza Hakimi’nin Alparslan Altan dışında 13 diğer şüphelinin daha tutuklanmasına ilişkin olarak verdiği kararında, sadece CMK’nın 100. maddesinin metnine atıfta bulunmasının ve dosyada mevcut delil durumuna ilişkin olarak, dosyaya konulan raporları, arama ve elkoy- ma tutanaklarını tüm dosya muhteviyatı olarak ismen zikretmesinin, tutukluluğa alternatif tedbirlerin araştırıldığına dair haklı bir gerekçe sayılamayacağına karar vermiştir. 62 Mahkeme, özellikle yargılamaların ileriki aşamalarında Türk mah- kemelerinin işlenen suç sayısına, suçun niteliğine, suç için kanunda öngörülen cezanın ağırlığına genel bir atıf yaparak tutukluluk halinin devamına karar verdiklerini, bu tür bir genel atfın ilk başta tutuklama- nın haklı olabileceği varsayımını desteklese bile, özellikle yargılama- nın ileriki aşamalarında, tutukluluk halinin uzatılmasına gerekçe teşkil edemeyeceğini, bir başka deyişle, yargılama makamlarının tutukluluk halinin devamının halen haklı olduğunu tutukluluk boyunca ikna edi- ci şekilce göstermekle yükümlü olduklarını belirtmektedir. 63 Demirtaş kararında olduğu gibi, tutukluluk halinin devamı için hâkimler tara- fından yaygın olarak belirtilen mevcut delil durumu, tutuklulukta ge- çen süre ve delilleri değiştirme riski gibi gerekçelerin, genel, tekdüze, basmakalıp, hatta matbu sayılabilecek içerikte bir takım gerekçelerin sıralanmasından ( a formulaic enumeration of the grounds of general sco- pe ) ibaret olduğunu belirten AİHM, 64 başvuranın serbest bırakılmasını sağlayabilecek iddialar ile ilgili olarak Türk mahkemelerince derinle- mesine bir inceleme yapılmamış olmasının şaşırtıcı olduğunu belirt- mektedir. 65 Mahkemenin Demirtaş, Şık, 66 Cahit Demirel 67 ve diğer karar- larında 68 da ifade edildiği üzere, basmakalıp ifadelerle kaleme alınan 62 Alparslan Altan/Türkiye, § 142. Ayrıca bkz. Lazoroski v. the former Yugoslav Republic of Macedonia, (no. 4922/04), § 48, 8 October 2009; Ilgar Mammadov v. Azerbaijan, § 97. 63 Selahattin Demirtaş/Türkiye (No.2), § 191. Ayrıca bkz. Letellier v. France, § 51; Ilijkov v. Bulgaria, §§ 80-81; Kučera v. Slovakia, (no. 48666/99), § 94, 17 July 2007; Idalov v. Russia [GC], (no. 5826/03), § 145, 22 May 2012.Ayrıca bkz. Tezcan/Er- dem/Sancakdar/Önok, s. 284. 64 Selahattin Demirtaş/Türkiye (No.2), § 193. 65 Selahattin Demirtaş/Türkiye (No.2), § 193. 66 Şık/Türkiye, (Başvuru no. 53413/11), § 62, 8 Temmuz 2014. 67 Cahit Demirel/Türkiye, (Başvuru no. 18623/03), §§ 21-28, 7 Temmuz 2009. 68 İbrahim Güler/Türkiye, (Başvuru no.1942/08), §§ 19-27, 15 Ekim 2013; Ali Rıza Kaplan/Türkiye, (Başvuru no. 24597/08), §§ 19-23, 13 Kasım 2014.