Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

325 TBB Dergisi 2021 (155) İlker ZEYREK getiren olumlu işler olduğu belirtilmekte, ilgili kişinin dava açmayı düşünmeyeceği işlemlere ilişkin olarak idarenin böyle bir yükümlü- lük altına sokulmasının idareye yüklenilen gereksiz bir külfet olduğu belirtilmektedir. 83 Ancak, bazı bireylerin hak ve menfaatlerini müspet olarak etkileyen idari işlemlerin, başka bireyleri menfi yönde etkile- mesi mümkündür. Bu durumda, hak veya menfaati olumsuz etkilenen kişinin, bu işlemlere karşı yargı yoluna gidebilmeleri gerekir. Ayrıca, işlemin, bireye hak sağlayıp sağlamadığının takdiri de idare tarafın- dan kullanılacağına göre, böyle bir ayrımın yapılması, gelecekte hak veya menfaati ihlal edilen kişilere de başvuru yollarının gösterilmeme- si keyfiyetini idareye sağlama riski ihtiva etmektedir. 84 İşleme karşı başvuru yollarının gösterilmesi gerekliliği ilkesinin gerekliliği, idarenin işlemlerine karşı yargısal yollara başvuru hakkı bulunan bireyin bu hakkını etkin olarak kullanabilmesinin en önemli güvencelerinden biridir. Bu anlamda ilke, hukuki güvenlik ve hukuk devleti ilkeleri ile de sıkı bir ilişki içerisindedir. SONUÇ Menfaat teorisi (interest theory) kapsamında hak; kişilerin hukuk düzenince tanınan ve korunan menfaatleridir ve sahibine bir takım talep yetkileri bahşeder. 85 Bu teori kapsamında iyi idare hakkı genel hatlarıyla; “bireyin hukuk düzenince tanınan ve korunan menfaatle- rini ilgilendiren işlem ve eylemlerin, iyi idare ilkelerine uygun olarak icrasını talep edebilme yetkisi” şeklinde tanımlamak mümkündür. İyi idare hakkının ihtiva ettiği ilkeleri ve bu ilkelerin muhteviyatı- nı kapsayan kazuistik bir tanım yapabilmek hem zor hem de gereksiz- dir. Çünkü iyi idare hakkının kapsadığı ilke ve kavramlar, demokrasi anlayışının ve toplumsal gelişimin devam ettiği ölçüde gelişecek ve değişecektir. Bu sebeple iyi idare hakkını dinamik bir hak olarak nite- lemek mümkündür. 83 Gözler, C. I, s. 838. 84 Emre Akbulut, “İdari İşlemlerde Kanun Yolu ve Süresini Gösterme Yükümlülüğünün Yargısal Denetime Etkisi”, TBB Dergisi , Y. 2009, S. 81, s. 7. 85 Kemal Gözler, İnsan Hakları Hukuku, 2. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa, 2018, (İnsan Hakları), s. 68.