Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

23 TBB Dergisi 2021 (155) Recep DOĞAN tutuklama kararını verecek olan yetkili yargı merciine çıkarılması için tutuklanmasını amaçlayan bu uygulamada, adli makama derhal eri- şim hakkının süre yönünden de ihlal edilme ihtimali vardır. 75 Çünkü AİHM içtihatlarına göre, yakalama anından itibaren en geç 4 gün için- de ilgilinin yukarda belirtildiği üzere salıvermeye de yetkili adli bir makama erişim hakkı sağlanmalı, bu makam özgürlükten yoksun kıl- maya gerekçe teşkil eden koşulları en geç 4 gün içinde inceleyebilmeli ve gerektiğinde ilgiliyi serbest bırakmalıdır. 76 Bu nedenle aşağıda açıklanacağı üzere haksız tutuklamaya ilişkin olarak CMK’nın 141. maddesiyle öngörülen tazminat elde etme ola- nağı, bu bağlamda tutukluğa son verebilecek adli bir makama erişim hakkı sağlamamakla beraber, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesi’nin Ku- ruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 45 ve 51. maddeleri arasında düzenlenen bireysel başvuru hakkı, Anayasa Mahkemesi ka- rarlarının uygulanmasının çeşitli yorumlar ile önüne geçilmemesi ve kararların etkili bir şekilde uygulanacağından şüphe edilmemesi şar- tıyla tutukluğa son verebilecek adli bir makama erişim hakkı sağlayan etkili bir başvuru yoludur. 77 1-İtirazın İncelenmesi Usulü AİHM’nin tutuklama kararının verilmesinin ardından tutuklama tedbirinin hukuka uygunluğunun incelenmesi sırasında takip edil- mesi gereken usule ve usul hatalarının yol açtığı ihlallere dair birçok içtihadı bulunmaktadır. Öncelikle CMK’nın 108. maddesinde olduğu gibi, tutukluluğun azami döneminin “yenilenmesini” ve müteakip tu- tukluluğun uzatılmasını sağlayan kararların resen dosya üzerinden verilmesi halinde, AİHM Sözleşme’nin 5. maddesinin dördüncü fık- 75 Centel, 2011, s.59-61; Centel, 2013, s.197; Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, s.946-948; Tezcan/Erdem/Sancakdar/ Önok, s.292, 293; Hikmet Murat Akkaya, “Sevk Tu- tuklaması ve AİHM’nin Yaklaşımı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2013, C. 17, S. 4, s.129-153, s.137, 147 76 McKay v. the United Kingdom [GC], (no. 543/03), § 33, 3 October 2006; Magee and Others v. the United Kingdom, (nos. 26289/12, 29062/12 and 29891/12), §§ 77-78, 12 May 2015; Döner ve Diğerleri/Türkiye, (Başvuru no. 29994/02), §, 57, 7 Mart 2017. 77 Ali Koçintar/Türkiye, Kabul edilebilirlik hakkında karar, (Başvuru no. 77429/12), §§ 41, 43, 1 Temmuz 2014; Şahin Alpay / Türkiye, § 111; Mehmet Hasan Altan/ Türkiye, § 103; Hakim Aydın/Türkiye, § 30; Selahattin Demirtaş/Türkiye (No.2), § 132; Kavala/ Türkiye, §§ 100-101.