Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

356 Disiplin Hukukunda Uygulanan İdari Usul İlkeleri me olmasaydı dahi evrensel hukuk kuralı ve demokratik düzenin en temel haklarından olduğu kabul edilen “savunma hakkının dokunul- mazlığı” ilkesine disiplin yaptırımı uygulamakla yetkili olan kişi ya da kurullar uymak zorunda olacaktı. 61 “Savunma hakkının dokunulmazlığı” ilkesi disiplin hukuku açı- sından suç isnat edilen kişiye savunma hakkı verilmeden disiplin ce- zası verilemeyeceğini ifade eder. 62 Bunun yanı sıra savunma hakkını kullanan kişiye, suç isnadı ile ilgili ve kişinin kendisini savunmasına katkı sağlayacak şekilde diğer kişiler hakkında yaptığı olumsuz değer- lendirmeler ve somut isnatlar nedeniyle, başkaca bir ceza verilememe- sini de kapsar. 63 Disiplin işlemlerinde savunma hakkı mutlaka kullandırılması ge- reken bir usul işlemidir. Savunma hakkı verilmesinin yanında bu hakkı kullanacak kişilere kendini savunması için yeterli süre verilmeli, isnat edilen ve disiplinsizlik teşkil eden eylemler ile kişinin sahip olduğu hakların neler olduğu, eylemin mevzuatın hangi maddesini ihlal ettiği ve bu suçun karşılığında hangi yaptırımın uygulanabileceği bildirilme- lidir. 64 Savunma hakkının kullandırılmaması veya eksik kullandırılma- savunmaları alınmadan disiplin cezası verilemez.” 61 Sancakdar ve Diğerleri, İdare Hukuku El Kitabı, s. 180; Muharrem Köse, “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Disiplin Suç ve Cezalarına İlişkin Esaslar ve Uygulaması (Yayınlanmamış Doktora Tezi)”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 2009, s. 146; Yunus Eraslan, “Türk Hukukunda Yargı Mensuplarının Disip- lin Sorumluluğu (Yayınlanmış Doktora Tezi)”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 2018, s. 49; Ulusoy, İdari Yaptırımlar, s. 52. 62 Kalabalık, İdare Hukuku Dersleri (Cilt: II), s. 110; Çağlayan, İdari Yaptırımlar Hukuku, s. 46; Ulusoy, İdari Yaptırımlar, s. 50; Gözübüyük ve Tan, İdare Huku- ku (Genel Esaslar), s. 850; Selman Sacit Boz, “Memur Disiplin Hukukuna Hâkim Olan Temel İlkeler”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , Cilt: 25, Sayı: 2, Yıl: 2017, s. 25. 63 “Kaynağını Anayasadan alan savunma hakkı, bünyesinde savunmanın dokunul- mazlığı ilkesini de barındırır. Savunma dokunulmazlığı ilkesi ise idari makamlar nezdinde yapılan yazılı veya sözlü savunmalar kapsamında, isnat ve değerlendir- melerin, gerçek ve somut vakıalara dayanması ve uyuşmazlıkla bağlantılı olması koşuluyla kişilerle ilgili olarak yapılan somut isnatlarda ya da olumsuz değer- lendirmelerde bulunulması hâlinde, savunma yapan kişiye ceza verilmeyeceği anlamına gelmektedir.” AYİM, 26.09.2014, E: 2013/1472, K: 2014/1208 (Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı). 64 Kaya ve Boz, kişilerin eylemlerinin kanuni olarak hangi disiplin suçunu teşkil et- tiğinin ve bu eylemler nedeniyle hangi yaptırımın uygulanabileceğinin kişilere bildirilmesine gerek olmadığını düşünse bile, savunma hakkının eksiksiz ve etkin bir şekilde kullanılmasını sağlamak maksadıyla bu hususların da ilgili kişilere bil- dirilmesi gerekmektedir. Bu hususların bildirilmesi, kişinin karşılaşacağı disiplin