Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

384 Sınırdaş Tarımsal Arazi Maliklerinin Önalım Hakkının Yürürlükten Kaldırılmasının Derdest ... Kanaatimizce, önalım hakkının kullanılması için dava açılma- sının taşınmazın mülkiyetinin kazanılmasında yeterli olmaması ve önalım hakkına ilişkin inşaî hükmün geleceğe etkili olması sebebiyle 04.11.2020 tarihindeki derdest davalar bakımından derhal uygulama ilkesi esas alınmalıdır. Böylece dava açmış ancak anılan tarihte kesin hüküm elde edememiş sınırdaş tarımsal arazi maliklerinin de önalım hakkından bahsedilemez. Nitekim Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi de bir kararında 16 “ Davanın dayanağı olan kanun mad- desinin, davadan sonra ancak iş bu dava kesinleşmeden önce başka bir ka- nun maddesi ile iptal edilmesi nedeniyle artık davalı vekilinin esasa ilişkin istinaf itirazlarının incelenmesine gerek görülmemiş ve işin esası hakkında değerlendirme yapan ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak, 6100 sayılı HMK’n ı n maddesi uyarınca, 5403 sayılı Toprak Koruma Ve Arazi Kullanı- mı Kanunu’nun maddesinde düzenlenen önalım hakkının yasa koyucu tara- fından ortadan kaldırılması nedeniyle davanın reddine karar vermek gerek- miştir” ifadelerine yer vermiştir. Her ne kadar verilen kararın türüne katılmasak da gerekçenin isabetli olduğu kanaatindeyiz. Buna karşılık Yargıtay 14. Hukuk Dairesi ise, bir kararında 17 “Önalım hakkı dava açı- larak kullanıldıktan sonra 5403 sayılı Kanunun 8/İ maddesinin ikinci fıkra- sının ve bu hükümle komşu tarımsal arazi malikine tanınan önalım hakkının kaldırılması geçmişe etkili olamayacağından davalının temyiz talepleri kabul doğuran hakların geri alınamaması kuralı ile bağdaşmaz. 16 Konya BAM 4. HD, E. 2020/1601 K. 2020/1770 T. 30.12.2020 (legalbank.net). Ben- zer yönde, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi de “yasanın 8/İ maddesinde yazılı koşulların mevcut olup hüküm tarihi itibariyle verilen karar doğru ise de hükümden sonra istinaf aşamasında tarımsal arazilerde sınırdaş ta- şınmaz malikine önalım hakkı veren 8/İ maddesinin 2. fıkrası 7255 SY’nin 20. maddesi ile 28.10.2020 tarihinde yürürlükten kaldırılmış olmakla hükmün yasal dayanağı ortadan kalkmış olmakla ve artık davacıya önalımhakkı tanıyan bir yasal düzenleme bulunmamakla davalı vekilinin istinaf isteminin kabulü ile HMK’nın 353/1-b-2. Maddesi gereğince hükmün kaldırılarak davanın tümden reddi yolun- da yeniden karar vermek gerekmiş..” ifadelerine yer vererek gerekçesine katıl- dığımız bir karar vermiştir. Samsun BAM 1. HD, E. 2020/1822, K. 2020/2030, T. 21.12.2020 (Yayınlanmamıştır). Ancak, aynı mahkeme sonraki tarihli başka bir ka- rarında “Somut olay bu çerçevede değerlendirildiğinde: Önalım hakkı dava açıla- rak kullanıldıktan sonra, 5403 sayılı Kanun’un 8/İ maddesinin ikinci fıkrasının ve bu hükümle komşu tarımsal arazi malikine tanınan önalım hakkının kaldırılması geçmişe etkili olamayacağından mahkemece davanın bu gerekçe ile reddi doğru değildir” gerekçesine dayanarak görüşünü değiştirmiştir. Samsun BAM 1. HD, E. 2021/1252, K. 2021/1216, T. 11.06.2021 (Yayınlanmamıştır.). 17 Yargıtay 14. HD, E. 2020/1387, K. 2020/7766 T. 25.11.2020 (karararama.yargitay. gov.tr).