Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

387 TBB Dergisi 2021 (155) Melih IŞIK / Osman Levent ÖZAY Davanın konusuz kalması 24 , Alman hukukunda 25 şeklen ve esasa ilişkin haklı olan bir davanın derdestlikten sonra meydana gelen bir olay neticesinde dava konusu ortadan kalkması veya talebin haklılığı- nı kaybetmesi olarak ifade edilmektedir. İsviçre hukukunda ise 26 , dava konusunun veya davacının hukukî yararının, derdestliğin meydana gelmesinden sonra kesin olarak ortadan kalkması olarak tarif edilmek- tedir. Hukukumuzda derinlemesine incelenen bir kurum olmamakla birlikte, dava ikame edildikten sonra taraflar veya dış etkiler nedeniyle dava konusunun ortadan kalkması veya davanın sonuçlandırılmasın- da mevcut bir hukukî yararın kalmaması olarak ifade edilmektedir. 27 Davanın konusuz kalması; dava konusunun yerine getirilmesi ile gerçekleşebileceği gibi, dava konusundan bağımsız bazı gelişmelerle davacının hukuken korunma gereğinin ortadan kalkmasıyla da gün- deme gelebilir. 28 Davanın konusuz kalması kavramı ile bağlantılı kavramlardan ilki, dava konusu 29 kavramıdır. Dava konusu mukayeseli hukukta tar- tışılmakla birlikte, bu kavramdan ne anlaşılması gerektiği ile ilgili ola- rak mukayeseli hukukta birçok teori ileri sürülmüştür. 30 Hukukumuz- 24 Davanın konusuz kalması, İsviçre hukukunda (Sch. ZPO Art. 107, 242) “die Ge- genstandslosigkeit” Alman hukukunda ise (DZPO Art. 91a) “die Erledigung der Hauptsache” kavramları ile anılmaktadır. 25 Rainer Hüßtege, Thomas/Putzo ZPO Kommentar, 41. Aufl., München 2020, § 91a Rn. 4; Leo Rosenberg/ Karl Heinz Schwap/Peter Gottwald, Zivilprozessrecht, 17. Aufl., München 2010, § 131 Rn. 1; Richard Zöller, Zivilprozessordnung, 32. Aufl., Köln 2018, § 91a Rn. 1; Hanns Prütting/Markus Gehrlein, Zivilprozessordnung Kommentar, 9. Aufl., Köln 2017, § 91a Rn. 7. 26 Adrian Staehelin/Daniel Staehelin/Pascal Grolimund, Zivilprozessrecht, Zü- rich, Basel, Genf 2019, § 23 Rn. 32;Myriam Gehri/Ingrid Jent-Sorensen/Martin Sarbach, ZPO Kommentar Schweizerische Zivilprozessordnung, 2. Aufl., Zürich 2015, Art. 242 Rn. 1; Laurent Killias, Schweizerische Zivilprozessordnung – Berner Kommentar, Bern 2012, Art. 242 Rn. 1. 27 Hakan Pekcanıtez/Oğuz Atalay/Muhammet Özekes, Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, 8. Bası, İstanbul 2020, s. 443; Emel Hanağası, Davada Menfaat, Ankara 2009, s. 336; Nilüfer Boran Güneysu, Medenî Usûl Hukukunda Karar, Ankara 2014, s. 145; Süha Tanrıver, Medenî Usûl Hukuku C. I, 3. Bası, Ankara 2020, s. 1083; Levent Börü/L. Şanal Görgün/Barış Toraman/Mehmet Kodakoğlu, Medenî Usûl Hukuku, 8. Baskı, Ankara 2019, s. 659. 28 Hanağası, s. 336. 29 Ayrıntılı bilgi için bkz. Meltem Ercan Özler, Medeni Usul Hukukunda Dava Ko- nusu, İstanbul 2019. 30 Dava konusu hakkında, dava konusunu maddî hukuka ilişkin talep kavramı ile açıklamaya çalışan eski maddî hukuk teorileri; talep sonucu ve hayat olayını eş de- ğer gören, talep sonucuna hayat olayı karşısında üstünlük tanıyan ve dava konu-