Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

390 Sınırdaş Tarımsal Arazi Maliklerinin Önalım Hakkının Yürürlükten Kaldırılmasının Derdest ... 235) devam ederken iflâsın kaldırılması, 45 yeni bir İBK kararı 46 veya Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı 47 ya da dava konusu talebin bir idari işlemle yerine getirilmesi 48 davanın konusuz kalmasına neden olan haller olarak gösterilmektedir. Mevcut bir hükme istinaden ikame edilen dava henüz sonuçlan- madan ilgili hükmün yürürlükten kaldırılmasının, “davanın konusuz kalmasına” yol açacağı doktrin 49 ve uygulamada 50 tartışmasız şekilde kabul edilmektedir. 51 Nitekim Alman 52 ve İsviçre 53 doktrinlerinde de kanun değişikliği bir konusuz kalma nedeni olarak gösterilmektedir. takip konusu borcun ödendiği ve bu hali ile davanın konusu kalmadığı sabit olup mahkemece bu yönde karar verilmesinde isabetsizlik yoktur. …” Yargıtay 17. HD, E. 2016/5014 K. 2016/4266 T. 5.4.2016 (lexpera.com.tr); “… Dava İİK’nın 277 ve de- vamı maddeleri uyarınca açılan tasarrufun iptali isteğine ilişkindir. Bu tür davalar icra takibine bağlı olduğundan, dava devam ederken borcun ödenmiş olduğunun anlaşılması halinde dava konusuz kalacağından “alacağın ödenmiş olması nedeniy- le konusuz kalan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına” karar verilmesi, ancak dava açılmasına hangi tarafın neden olduğu araştırılarak yargılama giderleri ve vekalet ücreti bakımından araştırmanın sonucuna göre karar verilmesi gerekir. …” Yargıtay 17. HD, E. 2014/10915 K. 2016/405 T. 18.1.2016 (lexpera.com.tr). 45 Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s. 443; Boran Güneysu, s. 145; Atalı, Pekcanıtez Usul, s. 2041. 46 Umar, s. 965. 47 Kuru, C. III, s. 3018. 48 “… Dava, tapu kaydında düzeltim isteğine ilişkin olup; mahkemece, davacı vekili- nin 02.04.2015 tarihli duruşmadaki beyanına göre davaya konu düzeltmenin idari yoldan gerçekleştirildiğinin ve davanın konusuz kaldığının anlaşılması neticesinde karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik yoktur. …” Yargıtay 1. HD, E. 2016/7983 K. 2016/7363 T. 16.6.2016 (lexpera.com.tr). 49 Kuru, C. III, s. 3018; Kuru, El Kitabı, s. 882; Umar, s. 965; Hanağası, s. 336. 50 Yargıtay 20. HD, E. 2017/7258 K. 2020/477 T.5.2.2020; Yargıtay 20. HD, E. 2017/5135 K. 2018/538 T. 25.1.2018; Yargıtay 20. HD, E. 2015/2478 K. 2016/3518 T. 28.3.2016 (lexpera.com.tr). 51 Doktrinde gerçek ve gerçek olmayan konusuz kalma şeklinde ikili bir ayrım yapıl- maktadır. Dava konusunun yerine getirilmesi veya ortadan kalkması halinde ger- çek konusuz kalmadan, talep sonucunun gerçekleşme imkanının ortadan kalkıp davaya başka bir taleple devam edilebilmesi halinde ise gerçek olmayan konusuz kalmadan bahsedilmektedir, bkz. Meriç, s. 226-227. TKAKK m. 8/İ/2 hükmünün yürürlükten kalkması ile aslında sınırdaş arazi malikinin önalım hakkını kullan- mak için açtığı davanın konusu doğrudan olmasa da dolaylı olarak etkilenmekte- dir. Ancak bu dolaylılık, hukukî yarar noktasında somutlaşmakta, artık davanın talebi hukukî koruma sınırlarından çıkmaktadır. Bu nedenle hükmün yürürlük- ten kalkması ile davacının hukukî düzenlemeler ışığında talep edebileceği bir dava konusu kalmadığından, davanın gerçek konusuz kalma haline tabi olduğu söylenebilir. 52 Hüßtege, Thomas/Putzo ZPO § 91a, Rn. 5; Zöller, ZPO § 91a Rn. 4; Prütting/ Gehrlein, ZPO § 91a Rn. 16. 53 Felix Addor, Die Gegenstandslosigkeit des Rechtsstreits, Bern 1997, s. 79 vd.