Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

392 Sınırdaş Tarımsal Arazi Maliklerinin Önalım Hakkının Yürürlükten Kaldırılmasının Derdest ... Davanın konusuz kalması halinde, ne tür bir karar verileceği ko- nusunda Kanun’da doğrudan bir düzenleme bulunmamaktadır. HMK m. 331/1’de, “ davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunma- yan hâller ” işaret edilmekte, buna paralel olarak da doktrinde 57 ve uy- gulamada 58 esas hakkında karar verilmesine yer olmadığı belirtilerek davaya son verileceği ifade edilmektedir. Yargıtay içtihatlarında görü- leceği 59 üzere, davanın konusuz kalması üzerine mahkemece verilmesi gereken karar davanın kabulü veya reddi değil, “karar verilmesine yer olmadığı kararı”dır. Her ne kadar Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi tarafından 30.12.2020 tarihli karar ile, 5403 sayılı Kanun m. 8/İ/’nin yürürlükten kaldırılması nedeniyle ilk derece mahkeme- since verilen davanın kabulü kararı kaldırılarak davanın reddine karar verilmişse 60 de, kararın türü bakımından isabetli bulmuyoruz. 57 Kuru, El Kitabı, s. 883; Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s. 444; Umar, s. 965; Postacıoğ- lu/Altay, s. 768; Yılmaz, Şerh, s. 3194; Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz/Hanağası, s. 484; Tanrıver, Usûl, s. 1083; Hanağası, s. 340; Boran Güneysu, s. 145; Börü/Gör- gün/Toraman/Kodakoğlu, s. 659; Atalı/Ermenek/Erdoğan, s. 551. 58 “… Bu durum karşısında davacının açtığı davanın konusuz kaldığının kabulü ge- rekir. Konusuz kalan dava hakkında verilecek karar ise “karar verilmesine yer olmadığına” şeklinde olmalıdır. …” Yargıtay 20. HD, E. 2015/2478 K. 2016/3518 T. 28.3.2016 (lexpera.com.tr). 59 “… yargılama sırasında yürürlüğe giren yasa değişiklikleri nedeniyle konusuz kalan davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile davanın reddine karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir. …” Yargıtay 3. HD, E. 2019/4345 K. 2020/7305 T. 03.12.2020 (karararama.yargitay.gov.tr); “… borcun ödenmiş olduğu gerekçesiyle konusuz kalan dava hakkında davanın reddine hükmedilmesi doğru görülmemiştir. …” Yargıtay 18. HD, E. 2013/4961 K. 2013/7286 T. 02.05.2013 (lex- pera.com.tr); “… davanın konusuz kalması nedeniyle esas hakkında karar veril- mesine yer olmadığına hükmedilmesi yerine, davanın reddine karar verilmesi isa- betsizdir. …” Yargıtay 1. HD, E. 2015/5313 K. 2015/5953 T. 27.05.2015 Yargıtay 20. HD, E. 2015/2478 K. 2016/3518 T. 28.3.2016 (lexpera.com.tr); “…Davanın konusuz kalması nedeniyle “esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına” şeklinde hü- küm kurulmak üzere “davanın kabulüne” ilişkin mahkeme kararının bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir. …” Yargıtay 2. HD, E. 2015/26800 K. 2016/1492 T. 1.2.2016 Yargıtay 20. HD, E. 2015/2478 K. 2016/3518 T. 28.3.2016 (lexpera.com.tr). 60 “… Davanın dayanağı olan kanun maddesinin, davadan sonra ancak iş bu dava kesinleşmeden önce başka bir kanun maddesi ile iptal edilmesi nedeniyle artık davalı vekilinin esasa ilişkin istinaf itirazlarının incelenmesine gerek görülmemiş ve işin esası hakkında değerlendirme yapan ilk derece mahkemesi kararının kal- dırılarak, 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-2 maddesi uyarınca, 5403 sayılı Toprak Koruma Ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun 8/İ maddesinde düzenlenen önalım hakkının yasa koyucu tarafından ortadan kaldırılması nedeniyle davanın reddi- ne karar vermek gerekmiştir. …” Konya BAM 4. HD, E. 2020/1601 K. 2020/1770 T. 30.12.2020 (legalbank.net). Aynı yönde; Samsun BAM 1. HD, E. 2020/1822, K. 2020/2030, T. 21.12.2020 (Yayınlanmamıştır).