Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

400 Sınırdaş Tarımsal Arazi Maliklerinin Önalım Hakkının Yürürlükten Kaldırılmasının Derdest ... şartlardan önalım hakkının kullanılması için gerekli olan biri dahi ger- çekleşmemişse, davanın açılmasında davacının haksızlığı nedeniyle yargılama giderlerinin ve hükmün yürürlükten kaldırılmasının öngö- rülebilir olmaması nedeniyle maktu vekâlet ücretinin davacı üzerinde bırakılması gerekir. Buna karşılık, davada TKAKK m. 8/İ/2 ve TMK m. 732 vd. kap- samındaki şartlar sağlanmış ve kanun değişikliği olmasaydı davacının tarımsal arazinin mülkiyetini kazanacağı durumlarda, yargılama gi- derlerinin de kural olarak HMK m. 331/1 gereği davalıya yükletilmesi sonucuna varılabilir. Ancak kanaatimizce, önalım davası bu hususta istisnaî bir durum oluşturmaktadır. Gerçekten de kanun koyucu TMK m. 734 ile önalım hakkının kullanılması için dava yolunu hak sahibine zorunlu tutmuştur. Dolayısıyla Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun da vurguladığı üzere 91 , hakkın dava dışı kullanılması mümkün değildir. Buna göre, davalının dava açılmasına neden olan taraf şeklinde sonuca ulaşılması hakkaniyete uygun değildir. 92 sayılı ilamının kaldırılmasına, hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle onanma- sına karar vermek gerekmiştir. …” Yargıtay 14. HD, E. 2019/1738 K. 2020/593 T. 20.1.2020; Yargıtay 14. HD, E. 2019/1550 K. 2020/159 T. 8.1.2020 (lexpera.com.tr). 91 HGK, T. 13.4.2005, E. 2005/6-230, K. 2005/244 (kararara.com). 92 Satışın davacıya bildirilmesine rağmen alıcıya cevap verilmemesi durumunda yargılama giderlerinin davalıya yükletilmemesi gerektiğine ilişkin bkz. Yıldız Ekrem, Önalım Davaları, İstanbul 2008, s. 409. Ayrıca, 14. Hukuk Dairesi’nin önalım davasında davalı bakımından HMK m. 312/2’nin uygulanmaması gerek- tiğine ilişkin kararının karşı oy yazısında da şu ifadelere yer verilerek davalının, dava açılmasına hal ve davranışlarıyla sebebiyet vermediği belirtilmiştir: “… Önalım hakkı dava dilekçesi ile kullanılabileceği gibi yazılı biçimde diğer tarafa ulaştırılmak koşuluyla mektup yada noter ihtarnamesi ile de kullanılabiliyordu. 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 734. maddesine göre yasal önalım hakkının sadece dava açmak suretiyle kullanılabi- leceği ilkesi getirilmiştir. Dava dışı irade açıklaması ile önalım hakkının kulla- nılması yeni kanuni düzenleme karşısında mümkün değildir.Paylı taşınmazdan pay satın almayı yasaklayan kanun hükmü bulunmamaktadır. Pay satın alanın kendisine karşı önalım hakkının ileri sürüleceğini bilmesi mümkün değildir. Pay satın almadan önce diğer paydaşların önalım hakkını kullanmayacaklarına dair beyanlarını almaya zorunlu kılan yasal bir hüküm de bulunmamaktadır.Hukuk Muhakemeleri Kanununun yargılama giderlerine ilişkin hükümleri önalım dava- larında da aynen uygulanır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 312/2. maddesi gereğince davalı, davanın açılmasına kendi hal ve davranışıyla sebebiyet vermemiş ve yargılamanın ilk duruşmasında da davacının talep sonucunu kabul etmiş ise yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilemez. …” Yargıtay 14. HD, E. 2017/65 K. 2017/8677 T. 21.11.2017 (karararama.yargitay.gov.tr).