Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

404 Sınırdaş Tarımsal Arazi Maliklerinin Önalım Hakkının Yürürlükten Kaldırılmasının Derdest ... ya üst mahkemeye gönderilmeden, hükmün yürürlükten kaldırılmış olması nedeniyle dava konusuz kalırsa, buna bağlı olarak ek karar ilk derecede mahkemesi veya istinaf mahkemesi tarafından verilmelidir (HMK m. 310/2). Ancak karar verilip dosya üst mahkemeye sevk edil- dikten sonra dava konusuz kalmış ise; istinaf aşamasında mahkeme ilk derece kararını kaldırıp kendisi karar verilmesine yer olmadığına karar verebilir. 101 Dosya Yargıtay’a gitmiş ve dava konusunu ortadan kaldı- ran olay bu aşamada gerçekleşmiş ise, temyiz mahkemesi bu doğrultu- da bir karar vermemeli ve dosyayı kararı veren ilk derece veya istinaf mahkemesine geri göndermelidir (HMK m. 310/3). 102 SONUÇ 5403 sayılı TKAKK m. 8/İ/2’de düzenlenen sınırdaş tarımsal arazi maliklerine tanınan önalım hakkı, 7255 sayılı Kanun m. 20 ile yürür- lükten kaldırılmıştır. İlgili değişiklik sonucunda 4.11.2020’den itibaren sınırdaş tarımsal arazi maliklerinin önalım hakkından bahsedilemez. Kanun değişikliğinin, yürürlük tarihinden itibaren etki doğurmakla birlikte, önalım hakkının kullanılmasına yönelik davanın inşaî nite- menin feragat nedeniyle yargılamanın sona erdiğini tespiti yeterlidir, nitekim fe- ragat davanın konusuz kalmasına da yol açmaz, bkz. Leyla Akyol Aslan, Medenî Usûl Hukukunda Davadan Feragat, Ankara 2011, s. 394 vd. Diğer bir görüşe göre; feragat halinde, feragat nedeniyle davanın reddine, kabul halinde ise bu nedenle davanın kabulüne karar verilir, bkz. Kuru, El Kitabı, s. 1060, 1078; Arslan/Yıl- maz/Taşpınar Ayvaz/Hanağası, s. 568, 573. 101 Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi 21.12.2020 tarihli kararında, ilk derece aşamasında karar verildikten sonra hükmün yürürlükten kaldırılmasını isabetli şekilde tespit etmişse de davanın reddi yönünde karar verilmesine dair tespiti isabetli değildir. Olması gereken karar, karar verilmesine yer olmadığıdır: “… yasanın 8/İ maddesinde yazılı koşulların mevcut olup hüküm tarihi itibariy- le verilen karar doğru ise de hükümden sonra istinaf aşamasında tarımsal ara- zilerde sınırdaş taşınmaz malikine önalım hakkı veren 8/İ maddesinin 2. fıkrası 7255 SY’nin 20. maddesi ile 28.10.2020 tarihinde yürürlükten kaldırılmış olmakla hükmün yasal dayanağı ortadan kalkmış olmakla ve artık davacıya önalım hak- kı tanıyan bir yasal düzenleme bulunmamakla davalı vekilinin istinaf isteminin kabulü ile HMK’nın 353/1-b-2. maddesi gereğince hükmün kaldırılarak davanın tümden reddi yolunda yeniden karar vermek gerekmiş..” Samsun BAM 1. HD, E. 2020/1822, K. 2020/2030, T. 21.12.2020 (Yayınlanmamıştır). 102 Kanun değişikliğinden önce doktrinde, Yargıtay’ın dosya önüne geldiğinde boz- ma kararı ile dosyanın kararı veren mahkemeye gönderme uygulaması, feragate istinaden bozma verilemeyeceği gerekçesi eleştirilmekte idi, bkz. Atalay, Pekca- nıtez Usûl, s. 2015. Esasen ileri sürülen bu eleştiriler kanımızca isabetlidir. Ancak kanun koyucunun iradesini m. 310 doğrultusunda belirlemiş olması nedeniyle, davanın konusuz kalması halinde de bu usulün uygulanabileceği kanısındayız.