Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

493 TBB Dergisi 2021 (155) Elif Can ÇALICI Waldron’a göre hukuk kavramının kendisi normatif olup, bu kav- ram politik pratikleri çeşitli şekillerde sınıflandıran yaşam biçimlerin- den, örneğin hukuk sistemleri ile başka tür yönetim biçimleri arasında ayrım yapmaktan ayrı düşünülemez. Politik pratikleri çeşitli şekillerde sınıflandıran yaşam biçimlerinden bahsedildiğinde ve hukuk sistem- lerinin başka tür yönetim biçimlerinden ayırt edilmesinin anlamlı bir girişim olduğu kabul edildiğinde ise, iki tür bakış açısından hareket edilmiş olunabilir. Bunlardan ilki yalnızca bilim insanlarına hasredil- miş ve normatif bir teori geliştirme faydacılığına yönelmiş, ikincisi ise yapılan ayrıma ahlaki, toplumsal ve politik bir önem atfetmiştir. İlk bakış açısından hareket edildiğinde normatif pozitivizm, önemsiz bir tez olarak görülecektir. Oysa normatif pozitivizm, değerlerle bağlantılı olan bir kavram olarak hukukla ilgilenir. Yurttaşlar hukuk kavramını yalnızca sahip olabilecekleri belirli yükümlülükleri anlamak amacıyla değil, belirli yollarla, örneğin fermanla değil de hukuk kurallarıyla yö- netilme istekleri sebebiyle de benimserler. Bu ayrımı yaparken de siya- set bilimci olarak değil, aktif yurttaşlar olarak davranırlar. Dolayısıyla normatif bir hukuk bilimi yapılabileceğine yönelik bir iddia, hukukun “iyi bir şey” olduğunu kabul etme gerekliliğini zımni olarak içerir. 50 Hukuki pozitivizmin normatif bir tez olarak anlaşılabileceği yö- nündeki bu iddialara karşı Jules Coleman, hukuki pozitivizmin hukuka dair kavramsal veya analitik bir iddiada bulunduğunu ve bu iddianın belirli pozitivistlerin, özellikle Bentham’ın, program niteliğindeki veya normatif ilgileriyle karıştırılmaması gerektiğini savunmaktadır. Huku- ki pozitivizmin normatif bir versiyonunu benimsemek hukuk kavra- mına ahlakiliği, başka bir deyişle olan hukuka olması gereken hukuku aşılamaktır. 51 Waldron’a göre ise Coleman’ın eleştirisi, normatif poziti- vizmin hukuki pozitivizmin bir versiyonu olmadığı, hukuki pozitiviz- me dair bir tezden ibaret olduğu kabulünü içermektedir. Zira modern bir hukuk sisteminin işleyebilmesi için gerekli olan yargılara ulaşmak, ahlaki yargılarda bulunmadan da mümkündür. Oysa hukukun ne ol- duğuna dair iddialarımız, hukukun neden diğerlerinden farklı bir yö- netim biçimi olarak görüldüğüyle bağlantılıdır. Bu bağlantı sebebiyle de hukuk, normatif iddialardan tamamen bağımsız olamaz. 52 50 Waldron, s. 426-428. 51 Jules Coleman, “Negative and Positive Positivism”, The Journal of Legal Studies , S. 11, 1982, s. 147. 52 Waldron, s. 419, 420.