Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

42 AİHM Kararları Işığında Tutuklama Tedbirinin Hukuka Uygunluğunun Denetimi Bununla beraber, AİHM, soruşturma makamlarının soruşturma süresince tutumunun ve başvuranın aleyhinde alınan tedbirlerin bir STK aktivisti ve insan hakları savunucusu olarak başvuranın kendisini susturmak, diğerlerini de benzer eylemler gerçekleştirmekten caydır- mak ve ülkede sosyal toplumu etkisiz bırakmak şeklinde gizli bir ama- ca hizmet ettiği düşüncesinde olduğunu belirtmiştir. Ardından AİHM, tıpkı Demirtaş kararında olduğu gibi, bu kararında da Sözleşme’nin 5. maddesiyle beraber 18. maddesinin de ihlal edildiğine ve Kavala’nın bir an önce tahliye edilmesi gerektiğine karar vermiştir. 147 Mahkeme’ye göre, Kavala’ya yönelik bu gizli amaç, bir STK aktivisti ve insan hak- ları savunucusu olarak sadece Kavala’nın bireysel bir hakkını değil, diğer insan hakları savunucularının ve STK aktivistlerinin de bireysel bir hakkını ve bununla beraber toplumu düzenleme aracı olarak de- mokrasinin de özünü etkilemektedir. 148 Bumakalenin kaleme alındığı sırada AİHM’nin Büyük Dairesi’nde yeniden görülen Demirtaş davasında ise AİHM Büyük Dairesi, tutuk- luluğa itirazın ivedi bir biçimde incelenip incelenmediği konusunda 2. Daire tarafından daha önceden verilen ve yukarda aktarılan kararı değiştirmemiştir. Büyük Daire, Demirtaş kararında “13 ay 4 gün” şek- linde gerçekleşen inceleme süresini “ivedi” olarak nitelendiremeyecek olmasına rağmen, Selahattin Demirtaş davasının kendi koşulları ve Ana- yasa Mahkemesi’nin artan iş yükü dolayısıyla Sözleşme’nin 5. mad- desinin dördüncü fıkrasında belirtilen tutuklunun tutukluluğa itiraz etme ve ivedilikle karar verilmesini isteme hakkının ihlal edilmediğine karar vermiştir. 149 Ancak 2. Daire tarafından daha önce hükmedildiği üzere, Demirtaş’ın tutukluluğunun siyasi bir amaca hizmet ettiğine, bu nedenle Sözleşme’nin 5. maddesiyle beraber 18. maddesinin de ih- lal edildiğine karar veren Büyük Daire, 150 Demirtaş’ın tahliyesine ve tahliye kararının infaz edilip edilmediğinin Sözleşme’nin 46.maddesi gereğince Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nce izlenmesine karar vermiştir. 151 147 Kavala/Türkiye, §§ 223-232. 148 Kavala/Türkiye, § 231. 149 Selahattin Demirtaş v. Turkey (No. 2) [GC], §§ 368-370. 150 Selahattin Demirtaş v. Turkey (No. 2) [GC], §§ 433-438. 151 Selahattin Demirtaş v. Turkey (No. 2) [GC], §§ 439-442.