Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

61 TBB Dergisi 2021 (155) Ömer KESKİNSOY / Semih Batur KAYA gana atıf yapan halkın iktidarı bizi çoğunluğun yönetim tekeline ya da geniş anlamıyla “demos”un tekelci (monolistic) iktidarına götürmez ya da götürmemelidir. Bunun yerine demokrasi, kamusal alanda deği- şiklik yapmak üzere yetkilendirilmiş kolektif yetkinin bulunduğu bir rejime işaret eder. Dolayısıyla, önemli olan yalnızca kamusal alanda kontrolü elde tutmak değil, fakat bu alanda eylemde bulunma gücü ve yeterliliğini de elinde tutmak suretiyle gerçekte eylem yoluyla kamu- sal alanı yeniden kurmaktır. 34 Bu açıdan Habermas “müzakereci demokrasi” kavramına 35 ve bu doğrultuda kamusal müzakerenin önemine dikkat çekmektedir. Bu da kurucu iktidarın kökeninde ve işleyişinde norm ve iradece desteklen- miş insan onuru kavramsallaştırmasını, normatif bir hukuk devletini ve anayasal devlet anlayışını kapsamaktadır. Bu bakımdan Habermas normatif olanla ampirik olan arasında bir bağ kurmaktadır. 36 Dolayı- sıyla da toplumsal ve siyasal bakımdan kurucu iktidar ile normatif dü- zenek arasındaki bağın zayıflatılması 37 anayasa ihdasında meşruluğu zayıflatacaktır. İşte modern toplumun karmaşık yapısının çoğunlukçu yaklaşımla eritilmesi, siyasal olanın hukuka üstünlüğünün gerçek- leştirilmesi ve özellikle başta anayasal olmak üzere hukuk ihdasının toplumun gündeminden uzaklaştırılması demokratik kurucu iktidar ile bağdaşmaz. Çünkü kurucu iktidarın temelinde özneler arası etkile- şim 38 ve bunun kuruculuk vasfı yer alır. 39 34 Ergül, a.g.e., s. 293. 35 Habermas, demokrasinin hayata geçirilebilmesi için uzlaşmanın önemine ve gerekliliğine vurgu yapar. Ona göre müzakereci demokrasi neticesinde ortaya çıkacak kararın, tahakkümün olmadığı bir tartışma süreci sonunda alınması ve uzlaşmayı yansıtacak şekilde rasyonelleşmiş bir niteliğe sahip olması gerekir. De- mokratik tartışma Habermas için 3 aşamadan meydana gelmektedir. İlki, uzlaşma yani ortak kültürel yönelimlerin belirlenmesi, ikincisi rakipleri karşı karşıya geti- ren çatışma ve son olarak çatışmanın hukuki çerçevesini oluşturan anlaşmadır. Bkz. H. Gökçe Zabunoğlu, “Bir Radikal Demokrasi Teorisi Olarak Müzakereci Demokrasi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 66, S. 4, 2017, 795-817, s. 807. 36 William Rehg, “Translators Introduction”, Between Facts and Norms, Jürgen Ha- bermas, Polity Press, Cambrdige 1996, s. ix-x. 37 Karşılatırınız Jürgen Habermas, Between Facts and Norms, Çev. William Rehg Polity Press, Cambrdige 1998, s. 293. 38 Ayrıca bkz. Mitchell Dean, “Normalasing Democracy: Foucault and Habermas on Democracy, Liberalism and Law,” Foucault Contra Habermas, Ed. Samantha Ashenden-David Owen, Sage Publications, London 1999, s. 177. 39 Anayasa ihdasında özneler arası adil ve eşit süreç yaşanması gerekir. Buna göre konuşma edimlerini başlatma, soru sorma vs. haklar açısından herkes eşti olma- lıdır. Belirlenen konuşma konularını herkesin sorgulama hakkı mevcuttur. Keza