Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

62 2017 Anayasa Değişikliğinin Demokratik Nitelik Sorunu Özneler arası eşit etkileşim ise kanımızca kurucu iktidarın bir or- taklık olarak ele alınmasını öngörür. Buna göre insanların aralarında anlaşmazlıklar olsa bile, aynı bir ortaklıkta olduğu gibi, birbirlerinin çıkarını gözeterek kararlar almasını sağlayan şartlar nelerdir? Dwor- kin buna şu cevabı vermektedir: 40 “İlk olarak, yurttaşlar siyasal kararlar üzerinde eşit söz hakkına sahip olmalıdır. Bu, sadece yurttaşların oy hakkı- na, hatta eşit oy hakkına sahip olması anlamına gelmez. Hiçbir yurttaş, sırf düş ünceleri rahatsız edici olduğu için medyaya erişim imkânından ve siyasal sürece katılım hakkından yoksun bırakılmamalıdır. Ortaklık demok- rasisinin ikinci şartı, eşit özen ilkesidir. Herkesin kişisel (var oluş) şartları ortak kararlarda gözetilmelidir. Ortak kararlar sadece çoğunluğun çıkarlarını değil, herkesin çıkarlarını dikkate almalıdır. Çünkü herkesin hayatı eşit öneme sahiptir. Ortaklık demokrasisinin üçüncü şartı, en tartışmalı olanıdır ve bana göre en önemlisidir. Bu şart, bireylerin onurunu korumak amacıyla, sadece kendilerinin karar vermesi gereken konularda çoğunluk tarafından herhan- gi bir şekilde karar alınmamasını öngörür. Siyasal kararlar ancak bireylerin onuru ve izzetinefsleriyle uyumlu olduğu ölçüde ortaklaşa alınmalıdır.” İşte buraya kadar yaptığımız açıklamalardan, çoğunlukçu demok- rasi anlayışına göre ihdas edilen anayasaların ortaklık demokrasisi an- layışına göre yapılan anayasalardan çok farklı olacağı açıkça ortaya çıkmıştır. Çoğunlukçu demokrasi, usule/yönteme önem verir. Kuşku- suz, çoğunlukçu demokraside de bazı haklar güvence altına alınmak- tadır, ancak bu demokrasi özünde “usul”den başka bir şey değildir ve daha önce de vurguladığımız gibi, adaletsizlikle sonuçlanabilir. 41 Ortaklık demokrasisi ise anayasanın sadece usul meseleleri hakkında değil, maddi meseleler hakkında da çözümler getirmesini ister. Maddi meselenin yöneldiği hedef ise insan onurudur. Sonuç olarak kurucu iktidar temellendiği ilkeler şunlardır: a. Kurucu iktidar, olabildiğince geniş toplumsal katmanların erişi- mine açık olan ve çeşitli toplumsal tecrübenin paylaşılabildiği bir formu gerektirmektedir. müzakere konularına yönelik kısıtlamalara yer verilmemelidir. Bkz. Seyla Ben- habib, Demokrasi ve Farklılık, Çev. Zeynep Gürata, Cem Gürsel, İstanbul 1999, s. 105. 40 Ronald Dworkin, “Siyasal Anayasanın Ahlaki Temelleri”, Anayasa Yargısı Dergisi , C. 28, 2011, 27-39, s. 29-30. 41 Dworkin, a.g.e., s. 30.