Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

63 TBB Dergisi 2021 (155) Ömer KESKİNSOY / Semih Batur KAYA b. Farklı fikirler, görüşler ve yaklaşımlar rasyonel bir tartışma alanın- da karşı karşıya gelmektedir. c. Kurucu iktidarın kökeni ve işleyişi ile norm (hukuk devleti) ve ira- denin (demokrasi) sistemli eleştirel denetimine açık olmaktadır. B. 2017 Anayasa Değişikliğinde Demokratik Nitelik 1. 2017 Anayasa Değişikliğinin Özellikleri Montesquieu erkler ayrılığı için şunu demektedir: “Eğer aynı ida- renin kişilik veya yapısında, yasama erki yürütme erkiyle birleşmişse, hiçbir şekilde hürriyet yoktur. Çünkü aynı monarkın veya aynı senatonun, zalimce yürütmek için zalimce kanunlar yapmasından korkulur. Yargı erki de, yasa- ma ve yürütme erklerinden ayrılmış değilse gene hürriyet yoktur. Eğer bu erk, yasama erkiyle birleşirse, vatandaşların hayat ve hürriyetleri üzerindeki idare, keyfe kalmış bir idare olur. Çünkü yargıç kanun koyucunun durumuna düşer. Şayet yargı erki, yürütme erkiyle birleşirse, yargıç korkunç bir zalim kesilir” Bu üç erki de aynı kişi veya… kurullar kullanırsa her şey mahvolur. …. Avrupa’nın çoğu krallıklarında hükûmet hafifletilmiştir. … Bu üç erkin padişahın kişiliğinde birleştiği Türk ülkesinde ise korkunç bir istibdat hüküm sürer. … ” 42 Gözler’in belirttiği gibi Montesquieu’nun “Türk ülkesi” için söylediği bu sözler gelinen noktada gerçekleşmiş bulunmaktadır. 43 2017 Anayasa değişikliği ile Türkiye’nin hükümet sistemi değiş- miştir. Parlamenter sistemin iki başlı (düalist) yürütme modeli terk edilmiş, yerine tek başlı (monist) yürütme modeli ikame edilmiştir. 44 Ancak Anayasadaki bu kökten değişiklik hükümet sistemini başkanlık sistemi haline getirmemiştir. Çünkü başkanlık sisteminin sert erkler ayrılığı kurgusu ve bu kurgunun temel gerekleri yerine getirilmiş de- ğildir. Anayasa değişikliğinin merkezi konumunda Cumhurbaşkan- lığı makamı bulunmaktadır. Üstelik sisteme parlamenter hükümet 42 Montesquieu, “İngiltere’nin Esas Teşkilatı”, Çev. Mükbil Özyörük, Siyasal Bilgiler Okulu Dergisi, C. II, S. 1-2, 1947, s. 75-76. 43 Kemal Gözler, “Elveda Kuvvetler Ayrılığı, Elveda Anayasa, http://www.anaya- sa.gen.tr/elveda-anayasa-v2.pdf, s. 6, erişim 15.09.2020. 44 Ayrıca bkz. Mert Duygun, “Anayasa Mahkemesinin Cumhurbaşkanlığı Kararna- mesi Kararlarına Dair İlk Gözlemler”, Anayasa Gündemi, https://anayasagun- demi.com/2020/05/18/forum-dr-ahmet-mert-duygun-anayasa-mahkemesinin- cumhurbaskanligi-kararnamesi-kararlarina-dair-ilk-gozlemler/, erişim 14.09.2020.