Türkiye Barolar Birliği Dergisi 155.Sayı

75 TBB Dergisi 2021 (155) Ömer KESKİNSOY / Semih Batur KAYA meşruiyete sahip olunur. Şu hâlde anayasa kavramı komplike bir den- ge ve denetleme ağına içkin olup anayasalardaki her bir hükmün bu bakımdan kuvvetler ayrılığı ekseninde değerlendirilmesi gerekir. 2017 Anayasa değişikliği ise Cumhurbaşkanına oldukça etkin bir yetki dizi- sinin ihdasından ibaret kalmaktadır. Burada yasama, yürütme ve yar- gı arasında işlevsel niteliği düşük bir denge ve denetim mekanizması öngörülmektedir. Şöyle ki; Türkiye’de kuvvetler arası denge ve dene- tim mekanizmalarından olan bir çift meclislilik kurumu söz konusu değildir. Amerika Anayasasının aksine federalizm yoktur. Başkan yardımcısı seçimleri bulunmamaktadır. Meclisin yürütme organının atamaları üzerinde herhangi bir sözü geçerli değildir. Cumhurbaşkanının kendi iradesi ile Meclisi fesih yetkisi vardır. Cumhurbaşkanlığı seçim- leri Meclis seçimleri ile eş zamanlı yapılmaktadır. Yargının oluşum bi- çimindeki noksanlık kurumsal duruş ve pratiğe de yansımaktadır. İşte tüm bu hukukun üstünlüğü ve kuvvetler ayrılığındaki noksanlıklar Güney Amerika, Asya ya da Afrika’da ABD’den esinlenmiş kimi baş- kanlık sistemlerinde dikta rejimlerine yol açtığının da vurgulanması gerekmektedir. Gelinen noktada 1982 Anayasası siyasal sistemin işleyişinde de- mokrasi ve otorite arasındaki kontrollü geçiş kabiliyetini kaybetmiş- tir. 65 Anayasal düzenin içerisinde yerleştirilen “siyasal erk” berabe- rinde tekil ve tekel iktidar kurgusunu, dolayısıyla anayasal patolojiyi getirmiştir. Kurulan bu anayasal yapı, özü ve işleyişi itibarıyla bir sivil vesayet rejimi ortaya çıkarmıştır. 1982 Anayasasının hâlihazırdaki reel politiğinin teçhiz ettiği iktidar odağı, geleneksel anayasa birikimine dayalı olarak geliştirilen sivil otorite karşısında devlet iktidarı yücelt- mesi formülünün aksine sivil ancak bir vesayet kurumu olarak ortaya 65 Çünkü demokratik siyasal sistemlerin meşruluk temeli, önemli oranda, toplumda fay hattı yaratan sorunlara çözüm yollarının geliştirilebilmesi ile sağlanabilmekte- dir. (Karşılaştırınız S. M. Lipset, Siyasal İnsan, Çev: Mete Tunçay, Teori Yayınları, Ankara 1986, s. 59.) Anayasal demokrasi demokratik devlet ile hukuk devletinin bir birleşimidir. Temsili demokraside özgürlük tekniği ile donatılmış hukuksal düzen, özgürlüklerin gerçekleştirilmesi doğrultusunda liberal anayasal devlet için bir ön şart olarak görülebilir. Giovanni Sartori, Demokrasi Teorisine Geri Dönüş, Çev: Tuncer Karamustafaoğlu, Mehmet Turhan, Yetkin Yayınları, Anka- ra 1996, s. 419, 420. 2017 Anayasa değişikliğinin kurucu gücü ise hem meşruluk temelinde hem de özgürlük tekniğiyle donatılmış anayasal demokrasi temelinde büyük eksiklikler yaşamaktadır.