Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

96 Ekolojik Krizin Yeniden Üretiminde Hukuk Yabancılaşmış yeni türcülük eleştirisi , modern türcülük yaklaşımla- rından 22 bu anlamda farklılaşır. Richard Ryder tarafından ortaya atılan modern türcülük kavramı, 1958 yılı tarihli Oxford sözlükte de, insan türünün varsayımsal olarak diğer hayvanlardan göreli üstün olduğu- na dayalı ayrımcılık ve sömürme olarak tarif edilmiştir. 23 Ted Benton gibi kimi marksistlerin de sahiplendiği bu eleştirinin, insan ve hay- van arasındaki keskin bir karşıtlığa dayalı materyalist görüşlerin mev- cudiyetiyle tarihsel materyalist geleneğin de esasını oluşturduğuna dair bölük pörçük eleştirel tutum ve türcülük eleştirisi, bugün insanın türsel varlığının yukarda andığımız politik ekolojisi nedeniyle tutar- lı olmaktan son derece uzaktır. Modern türcülüğün insan ve hayvan arasında örülen varsayımsal ayrıcaklar olduğuna dayalı görüşler de süreç içinde farklılaşmaya gitmiştir. 24 Bu bağlamda modern türcülük eleştirisi de kendini aşmıştır. Kabul etmeliyiz ki, insan türü içinde özel bir kesim ön plana çıkar. Sermaye sınıfları, insan türünün temsilcisi olarak kendilerini tüm bir doğaya ve topluma dayatır. Biriktirmek, salt maddi olarak güçlü olmayı değil aynı zamanda devlet iktidarının da gücünü elinde tutmayı gerektirir. İnsan, piyasa için Agamben’in deyişiyle bir çıplak beden haline dö- nüşmek zorunda kalır. Agamben’e göre, doğa durumunun piyasayla harmanlanması, egemenliğin yeniden üretimi için gerek koşula dönü- şür. 25 Runik Kitap, İstanbul, 2021, s.67 vd. 22 Modern türcülük tartışmalarını açısından Singer’ın Hayvan Özgürleşmesi ese- riyle, Ryan’ın Hayvan Kuramı birlikte değerlendirilmelidir. Bu tartışma tez kap- samında olmadığından sadece anmakla yetinilmiştir. Bu konuda bakınız, Derek Ryan, Hayvan Kuramı Eleştirel Bir Giriş, Çeviren: Ayten Alkan, İletişim Yayınları, İstanbul, 2019; Çetin Nerse, Hayvan Hakları, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2016; Pe- ter Singer, “Hayvan Özgürleşmesinin 30. Yılı”. 23 John Belamy Foster, Brett Clark, Marks ve Yabancılaşmış Türcülük, Çeviren: Sevil Kurdoğlu, Yaşayan Marksizm, sayı: 5, 2020, s. 159. 24 Singer’da, İtalyan hayvan aktivisti Paola Cavalieri’nin The Animal Question: Why Nonhuman Animals Deserve Human Rights adlı kitabına yaptığı atıfla, insanları hakla donatan hukuk anlayışının hayvan hakları mücadelesi ile eleştirisinin öne- minin altını çizer. Singer’a göre, “köleler ile özgür insanlar arasındaki sınır, bazı barbarlar ve Afrikalılar özgürleştikten ya da kölelerin melez çocukları olduktan sonra bile önemli ölçüde geçerliliğini” korur. Singer, insanların neden hakları ol- duğunu değil; neden sadece bazı insanların haklarının olduğunu ve geri kalan hayvanların ve insanların haklarının olmadığını bu açıdan sorgular. Peter Singer, “Hayvan Özgürleşmesinin 30. Yılı”. 25 Giorgio Agamben, Kutsal İnsan, Çeviren: İsmail Türkman, Ayrıntı Yayınları, İs-