Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

99 TBB Dergisi 2021 (156) Mahmut Fevzi ÖZLÜER nışının insan etkinliğinin tartışmasız damgasını taşıdığı, benzeri görülmemiş bu dönem için, bir kısaltma olarak, kısa sürede hem jeoloji literatürüne hem de popüler kullanıma ” 31 girdi ğine işaret eder. İklim değişikliği konusunda küresel ölçekte atılması gereken adımlarda, sorunun muhataplarına hızlı ve kararlı bir tutum sergiletmek, türün devamını ortadan kaldı- racak bir tehditle karşı karşıya kaldığımızı işaret etmek; bu atılacak adımınsa, köklü bir dönüşümü mümkün kılacak bir adım olması ge- rektiğini vurgulamak için kullanıldığı siyasal form, politik ekoloji lite- ratüründe, yeni Malthusçuluk ve Hardin ile parlayan insansız ekoloji tartışmalarını da yeniden gündeme taşımıştır. 32 Paul Crutzen, “Antroposen’de Yaşamak” adlı makalesinde, yeni çağda doğanın “biz” olduğunu vurgulayarak, holosen çağından çık- tığımıza ve antroposeni yaşadığımıza dair bir farkındalık gerektiğinin altını çizer. 33 Crutzen, dünya organizmasının farkındalığı içinde yerini bilen bir insan kültürüne işaret eder ve gelecek için mevcut bilim ve teknolojiye yaptığımız yatırımları aşacak bir düzenleme önerir. Crut- zen, batı tipi tüketim alışkanlıklarının değiştirilmesini vurgulasa da üretim ve siyasal ilişkilerin değiştirilmesi gerektiğine dair bir önermesi yoktur. Analizleri bölüşüm ilişkileri ile sınırlıdır. Şimdiye dair zaman algısı, mesihçi anlatıyı daha da büyütür. Wark’ın işaret ettiği üzere, “Antroposen, insanlar için eşyalar yapma amacıyla moleküllerin emek ve teknik kullanılarak bir bir sökülüp alındığı, ama atık ürünler geri dönmediği için döngünün kendini yenileyemediği bir dizi metabolik yarılmadan oluşur.” 34 Angus’a göre ise, “ekolojik sorunların bir birikimi olmanın çok ötesinde anlamlar ifade ediyordu. O, dünya sisteminin bir krizi; bir- birleriyle sürekli etkileşim halinde olan küresel biyolojik, kimyasal ve fiziksel süreçlerin sekteye uğratılmasıdır.” 35 Ian Angus, bu kavramı, 31 Marcia Bjornerud, Yeryüzünün Zamanı, Bir Jeolog Gibi Düşünerek Dünyayı Kur- tarabilir miyiz? Çeviren: Raşit Gürdilek, Metis Yayınları, İstanbul, 2020, s.133 vd. 32 Bu konuda bakınız, John Belamy Foster, Marksist Ekoloji, Çeviren: Barış Baysal, Kalkedon Yayınları, İstanbul, 2012. 33 Paul J. Crutzen, Chrıstıan Schwagerl, Living in the Anthropocene: Toward a New Global Ethos, 2011, https://e360.yale.edu/features/living_in_the_anthropoce- ne_toward_a_new_global_ethos, erişim tarihi: 25.5.2021 34 Wark, Moleküler Kızıl Antroposen Çağının Teorisi, s.16. 35 Ian Angus, Antroposenle Yüzleşmek, Fosil Kapitalizmin ve Dünya Sisteminin Krizi, Çeviren: Nuray Onuk, Marx 21 Yayınları, İstanbul, 2021, s.14 vd.