Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

101 TBB Dergisi 2021 (156) Mahmut Fevzi ÖZLÜER ça güçlü ve olgun bir konum almış olmasını değil, onun kırılgan ve da- yanaksız olduğunu 39 veri alan antroposen siyaseti, emekçiler üzerinde bir tür mesih beklentisini pekiştirir. Kapitalizmin zamanına tabi kılar. Teolojik imgesi, emekçilerin varlığının çitlenmesini meşrulaştırır. Tam da bu bağlamda, emekçilerin daha güçlü karizmatik liderlerle yollarını bulmaya yönelen ideoloji zemini yeniden üretir. Kapitalist toplumsal ilişkilerin ürettiği burjuva bireyini, türsel bir varlık olarak insana eşitleyen bir yaklaşıma dönüşen antroposen siya- seti, günümüz kapitalist zaman algısını paylaşıyor. Bjornerud’a göre, “ zamanın tek yönlü bir vektör olduğu ve geçmişin geri gelmemecesine kaybol- duğu yolundaki günümüz inancının kendisi, geçmişle olan bağlarımızın kop- tuğunu ima ediyor .” 40 Antroposen siyaseti, insanı salt biyolojik yönüy- le tarihsel atalarına bağlayan ve toplumsal farklılaşmalarla yaşanılan yarılmayı, insan türünün doğal ve özsel eğilimlerine dönüştüren anti hümanizmle kesişmek zorunda kalıyor. Geçmiş kültür ve toplumların deneyimlerini, yeteneklerini ve yapabilirliklerini birbirine bağlayan, geçmiş, gelecek ve şimdiyi temsil eden kuşaklar arası bağı silikleştiri- yor. Kadim ritüelleri ve ananelere dair geleneği, kural koyma yetisini de yok sayıyor. 41 Ekolojik krizi, insan türüne hasreden biçimleriyle ve evrensel düzeyde biyolojik bedene ve şimdiye sıkıştırmış liberal hak- lar ideolojisinin çözümleriyle, kapitalist toplumsal ilişkilerde, sermaye sınıfının toplumun kendisini yönetmesine dair geleneğinden doğan hukukun ve yapabilirliğin olanaklarını elinin tersiyle itiyor. Toplu- mun yeteneklerine el konulması için şimdiki zamana tabi kılınmasının zorunlu bir uğrak haline geldiğini de görünmez kılıyor. 42 Anti hümanizm olarak dolayımlanan, insanın doğası bakış açısı- nın ürettiği antroposen siyaseti, tam da insanın tarihsel ve toplumsal bağlamından kopartılmasına yol açmaktadır. 43 Tarihsel insanın onto- lojik açıdan emek sürecinde inşasının kazanımlarına, kapitalist top- lumsal ilişkiler içinde sermaye sınıfının bu anti hümanizm ideolojisi 39 Marcia Bjornerud, age, s.172 vd. 40 Age, s.165. 41 Age. 42 Bu konuda bakınız, E.P. Thompson, Tarih Yapmak, Tarih ve Kültür Üzerine Yazı- lar, Çeviren: Uygur Kocabaşoğlu, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2020, s.142 vd. 43 Frıtjof Capra, Ugo Mattei, Hukukun Ekolojisi, Doğa ve Toplumla Uyumlu Bir Hu- kuk Sistemine Doğru, Çeviren: Ebru Kılıç, Küy Yayınları, İstanbul, 2017, s. 84, 85.