Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

103 TBB Dergisi 2021 (156) Mahmut Fevzi ÖZLÜER Ekolojik krizin çözümünde, biyolojik varlık olarak “insan”ın faali- yetlerinin denetim altına alınmasını hedef koyan, uluslararası sistemin bağlamı da bir sınır çekme, yeniden türdeşleştirme, diğer yanıyla or- tak bir kültür yaratma pratiği olarak antroposen siyasetini barındırır. İnsani edimin sınırlandırılması tezinin yeniden ürettiği, pasif doğa ve onun dışında aktif insan anlayışını Tanasescu şöyle eleştirir: “ Doğal dünya karşısındaki cehaletimiz çok büyük, ayrıca bildiklerimiz psikolojik ra- hatlık veren düzen ve denge örüntülerine kolayca uyuyor. Ancak doğal dünya dediğimiz şey dinamizmin ve değişimin prototipidir. Evrimsel tarih boyunca, yok oluş ve yeni yaşam biçimlerinin yaratılması kural olagelmiştir. Bunu söy- lemek tehlikeye attığımız mevcut yaşam biçimlerine karşı sorumluluğumuzu asla azaltmaz. Aksine, bu “doğal sistemin”, kuşkusuz dinamik olsa da bir an- lamda, bir tür denge halinde olduğu ve bunun insan yaşamına faydalı olduğu fikrini sorgulamaktır. Bu, aynı zamanda, doğanın pasif, sadece madde olduğu fikrini de sorgulamaktır .” 49 Sonuç olarak, insani edimin sınırlandırılma- sına dair önerme, bu edimin salt olumsuz sonuçlarına odaklanmakta; üstelik de insani praksislerin doğayla kurduğu ilişkinin çeşitliliğini de görmezden gelmekte ve insani praksislerin üretim ve tüketim ilişkileri içindeki farklılaşmasını da yok saymaktadır. Küresel iklim değişikliği ve biyolojik çeşitlilik kaybının sorumlusu olarak, evrensel fail “insanın” devreye alınması, hukuki çözümlerde de dengeyi kuracak, çiti çekecek, sınırı kapatacak özel mülkiyet teme- linde bir siyasallaşmayı zorunlu bir uğrak olarak işaret etmektedir. Bu siyasal uğrak, şimdiye ait niyetler toplamı olarak insan iradesini, çö- zümün de nihai zemini haline getirir. Tüm insanları, ekolojik kriz kar- şısında iyi niyet beyanında eşitleyen, insan iradesi denilen eşitsizliğin uluslararası hukukun dayanağı haline gelmesi bir tesadüf değildir. 50 Tüm uluslararası hukuk, evrensel faili işaret ederken, tarihsel olarak ortaya çıkan ekolojik krizin toplumsal, siyasal bu anlamda zamansal ve mekânsal anlamları ve nedenlerini de görünmez kılınmaktadır. Bu peçeleme, hem toplumsal bir varlık olan insanın üretim ilişkileri dola- yımında eşitsizliklerle yeniden üretimini diğer yandan da meta olarak biyolojik insanın yeniden değerlenmesini mümkün hale getirir. 51 49 Mihnea Tanasescu, Viral Politik Ekoloji, Çeviren: Bermal Küçük, yayım tarihi: 8 Nisan 2020, https://terrabayt.com/dusunce/viral-politik-ekoloji/ erişim tarihi: 25.5.2021. 50 Nesrin Algan, Uluslararası Politika Bağlamında Suya Erişim Sorunu, Toplum ve Hekim, Cilt 23, Sayı 2: 2008, s.82-86. 51 Murray, Bookchin, Modern Kriz, Çeviren: Abdullah Yılmaz, Sümer Yayıncılık,