Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

3 TBB Dergisi 2021 (156) Uğur KOÇ farklı sistemlere entegre edildiği bir ortamda ülkemizde yapılan bu değişikliğin nelere sebep olacağı ve ülkenin gidişatını ne yönde etkile- yeceğini tabii ki zaman gösterecektir lakin sadece sistem üzerinden bir eleştiri yaparak diğer etkenleri göz ardı etmek araştırmacıları doğru yöne sevk etmeyeceği gibi yanlış tahlillerin yapılmasına da sebebiyet verebilecektir. Bu çalışmada Türkiye’de uygulanan Başkanlık (Cumhurbaşkan- lığı) sisteminde Cumhurbaşkanının düzenleme yetkisi ele alınacak ve ABD’deki Başkanlık sistemindeki Başkan’ın düzenleme yetkisi ile ben- zerlikleri ve farklılıkları ele alınacaktır. ABD’deki Başkanlık sisteminin tam anlamıyla ve asli unsurlarıyla kusursuz bir Başkanlık sistemi ol- duğunu söylemek tabii ki imkansızdır fakat böylece Türkiye’de uy- gulanan Başkanlık sisteminin hangi yönlerden geliştirilmesi gerektiği veya etkinliğinin artırılması gerektiğine ilişkin birtakım olgular elde edilmeye çalışılacaktır. Bu kapsamda çalışmanın birinci bölümünde genel olarak Cumhurbaşkanlığının düzenleme yetkisi Anayasa üze- rinden ele alınacak yine Cumhurbaşkanının veto yetkisi, bütçe kanu- nuna ilişkin görevleri, meclisi toplantıya çağırma yetkisi gibi konular üzerinde durulacaktır. Cumhurbaşkanı kararnamesinin konu unsuru olarak ele alınması oldukça elzem bir konudur. Söz konusu kararnamelerin hangi alanda özerklik niteliği taşıdığı, düzenlemenin kapsamı temel hak ve özgür- lükler düzleminde ikinci bölümde ele alınacaktır. Ayrıca ABD’deki Yürütme emirlerinin özerkliği hususu da bu kapsamda değerlendi- rilecektir. Özellikle hem ABD’deki Başkanının yürütme emirlerinin hem de Türkiye’deki Cumhurbaşkanı kararnamesinin hukuki niteliği birbiriyle karşılaştırmalı şekilde değerlendirilecektir. Cumhurbaşkanı düzenleme yetkisinin, geçmişte ülkemizde uygulanan KHK ile de kı- yaslaması yapılacaktır. Son olarak ABD Başkanının yürütme emirlerinin ve Cumhur- başkanlığı kararnamesinin esas, şekil ve yetki yönünden yargısal denetimlerinin ne şekilde gerçekleştirileceğine, Amerikan Yüksek Mahkemesi’nin ve Anayasa mahkemesinin genel yaklaşımının nasıl olduğuna ilişkin bilgiler de üçüncü bölümde verilecektir. Sonuç bölü- münde ise tüm bu hususların değerlendirmesi yapılarak konuya iliş- kin yazarın önerileri belirtilecektir.