Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

176 Temsil Yetkisinin Geri Alınması FSEK’teki cayma hakkı, mali hak ya da ruhsatın devrine ilişkin sözleşmede, hak sahibinin sözleşmeden doğan hakkını münasip süre içinde kullanmaması nedeniyle, eser sahibinin sözleşmeden caymasını sağlayan tek taraflı bozucu yenilik doğurucu bir irade açıklamasıdır. Cayma hakkı sözleşmeyi kuruluş aşamasına kadar ortadan kaldırır ve bu ana kadar geçmişe etkili sonuç doğurur. Cayma hakkı, hak sahibinin sözleşmeden doğan haklarını kullan- maması nedeniyle sözleşmeyi geçmişe etkili olarak ortadan kaldırıl- masına yol açmakta; sözleşme hükümlerinin hiç kurulmamış gibi or- tadan kalkması sonucunu doğurmaktadır. Burada sözleşme kurucu unsurları olan öneri ve kabul aşamasına çekilmekte, cayma hakkı ile bu hakkı kullanan kişi bu iradesini geri çekmekte; böylece sözleşme kurulmamış gibi sonuç doğurmaktadır. Buna göre cayma hakkı genel- likle sözleşme ifa edilmeden önceki bir aşamada sözleşmeyi geçmişe etkili olarak ortadan kaldırmaktadır. Bunlar dışında, cayma hakkı sözleşmeden doğan borçlarda söz konusu olmaktadır. Geri alma ise sadece sözleşmeden doğan borçlarda değil tek taraflı hukuksal işlemlerde de söz konusu olabilmektedir. Soyut temsil ilişki- sinde geri alma buna örnek gösterilebilir. Öte yandan geri alma taraf- lar arasındaki hukuksal ilişkiyi geçmişe etkili olarak değil ileriye etkili olarak ortadan kaldırır. Bu nedenle geri alma hakkı caymadan farklı olarak sözleşme söz konusu ise taraflar edimlerini ifaya başladıktan sonra da kullanılabilir. Bunun sonucu olarak da geri alma sözleşme hükümlerinin hiç kararlaştırılmamış gibi bir etki göstermez. Buna karşılık cayma ile geri alma arasında her ikisinin tek taraflı varması gereken bozucu yenilik doğurucu bir irade açıklaması niteliği açısından benzerlik vardır. 1.3. FESİH Fesih (Kündigung) geçerli olarak kurulmuş, tam iki tarafa borç yükleyen bir sözleşmenin sonradan ortaya çıkan bir nedenle, ileriye etkili olarak sona ermesine yol açan bozucu yenilik doğurucu bir irade açıklamasıdır. TBK md.126 tam iki tarafa borç yükleyen sürekli edim borcu do- ğuran sözleşmelerde borçlunun temerrüdü halinde alacaklının sözleş-