Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

6 ABD ve Türkiye’de Başkanlık Sisteminde Devlet Başkanının Düzenleme Yetkisi kümet sisteminde Cumhurbaşkanının önemine istinaden Anayasa’da düzenlenen iki toplam üç grup düzenleyici işlemi mevcuttur. Bunlar Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, Cumhurbaşkanı yönetmelikleri ve diğer düzenleyici işlemlerdir (Adsız düzenleyici işlemler). 9 Cumhurbaşkanının yasama üzerindeki etkisini değerlendirdikten sonra bu çalışmanın da özünü oluşturan ve düzenleme alanında Cum- hurbaşkanına verilen en önemli yetki olan Cumhurbaşkanlığı karar- namesinin tarihçesinin, kapsamının detaylı bir şekilde irdelenmesi ve hukuki statüsünün ortaya konması oldukça elzemdir. i. Yürütmenin Düzenleme Yetkisinin Yakın Tarihçesi Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ilk olarak 1982 Anayasası ile Hu- kuk tarihimize girmiştir. 82 Anayasası’nın 107’nci maddesinde, Cum- hurbaşkanlığı Genel Sekreterliğinin kuruluşunun, teşkilat ve çalışma esaslarının, personel atama işlemlerinin cumhurbaşkanlığı kararna- mesi ile düzenleneceği hüküm altına alınmıştır. Bu hükme dayanı- larak da 18.08.1983 tarih ve 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi düzenlenmiş ve böylelikle Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi adıyla bu düzenleme işlemi ilk kez uygulanmıştır. 10 Yürütme organını tek başlı bir yapıya çeviren 2017 yılı Anayasa değişikliği ile Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde de kapsamlı bir de- ğişikliğe gidilerek yürütme organının birçok konuda asli düzenleme yetkisi kullanabildiği önemli bir düzenleme aracı konumuna getiril- miştir. 11 Bu değişiklik yürütmenin güçlendirilmesi eğilimi ve özellikle yürütmenin düzenleme yetkisinin genişletilmesi anlamında oldukça önemli bir adım olmuştur. Diğer taraftan 2017 değişikliği öncesi Anayasa’nın mülga 91’inci maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu, meclisin verdiği yetkiye istinaden yasa benzeri düzenleme yapabilmekteydi. Dolayısıyla TBMM düzen- leme Yetkisi ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, Anayasa Yargısı , Cilt 36, Sayı 1, s. 107. 9 Kemal Gözler, Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Yayınevi, 28. Baskı, Haziran 2019, s.300-301. 10 Salih Taşdöğen, “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi , Cilt 65, Sayı 3, 2016, s. 940. 11 Taylan Barın, Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi ve Anayasallık Denetimi, Onikilevha Yayıncılık , 1. Baskı, İstanbul, Mart 2020, s.1.