Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

220 Yargı Kararları Işığında Simsarlık Sözleşmesine İlişkin Ücret Hakkı A- Simsarlık Sözleşmesinin Tanımı Simsarlık sözleşmesi TBK m.520/1; “ simsarın taraflar arasında bir sözleşme kurulması imkanının hazırlanmasını veya kurulmasına aracılık etmeyi üstlendiği ve bu sözleşmenin kurulması halinde ücrete hak kazandı- ğı sözleşmedir.” hükmüne haiz olmakla birlikte mehaz İsviçre Borçlar Kanunu’nun (OR) m.412; “Simsarın ücret karşılığında sözleşme yapma fır- satı göstermesi veya sözleşme kurulmasına aracılık etmesi” denilmektedir. 6 TBK hükmü İBK hükmünden daha detaylı ve açıklayıcı bir tanıma yer verdiği görülmektedir. Simsarlık sözleşmesinin TBK çerçevesinde ge- nel hatlarıyla değerlendirilmesi doktrinde de çeşitli tanımlara sebebi- yet vermiştir. Bahse konu tanımdan yola çıkarak simsar, iş sahibi ile üçüncü kişi arasında, iş sahibinin faaliyete ilişkin talebi doğrultusun- da asıl sözleşme kurulmasına aracılık eden ve sözleşmenin kurulması halinde ücrete hak kazanan kişi olduğunu ancak simsarın, iş sahibi ile üçüncü kişi arasında kurulacak olan asıl sözleşmede taraf olma- dığını söylemek mümkündür. Diğer bir deyişle, simsarın ücrete hak kazanması, iş sahibi ile üçüncü kişi arasında kurulacak asıl sözleşme- nin objektif esaslı unsurlar 7 ile sübjektif esaslı unsurları 8 hakkında bir- birlerine uygun irade beyanları ile anlaşmış olmaları gerekmektedir. 9 Objektif esaslı unsurlar ve sübjektif esaslı unsurlar dışında kalan un- 6 Metnin çevirisi için bkz. Bahar Öcal Apayadın, “İsviçre ve Türk Hukukunda Aracı Simsarlık Sözleşmesi Bakımından Çifte Simsarlık Faaliyeti Yürütülmesinin Hü- küm ve Sonuçları”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi , Y:3, S:2, 2018, ss.143-173, s.146.; Mustafa Alper Gümüş, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 3. Baskı, C:2, Vedat Ki- tapçılık, İstanbul, 2014, s.205.; Oruç Hami Şener, Ticari İşletme Hukuku Ders Kita- bı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2016, s.307. 7 Simsarın ne tür faaliyette bulunacağının belirlenmesi ile asıl sözleşmenin kurul- ması halinde simsara iş sahibi tarafından ücret ödenmesi ve benzeri hususlar ob- jektif esaslı unsurlar arasında sayılabilir. Bkz. C.Salih Şahiniz, Türk Borçlar Hu- kukunda Gayrimenkul Tellallığı (Emlak Komisyonculuğu-Emlak Danışmanlığı) Sözleşmesi, Beta Yayınları, İstanbul, 2002, s.47. 8 Sübjektif esaslı unsurların konulması zorunlu değilse de tarafların talebi dahilin- de objektif esaslar dışında sorumluluk yükleyerek yapma/yapmama edim yü- kümlülüğüne ilişkin hususlar sübjektif esaslı unsurlar olarak sayılabilir. Örneğin, simsarlık sözleşmesinde bulunmamakla birlikte simsarın numune saklaması, im- zaların doğruluğunu gözetmesi gibi ek yükümlülüklerin bu kapsamda değerlen- dirilmesi gerekmektedir. 9 M. Kemal Oğuzman/M. Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Gözden Geçirilmiş 15.Bası, C: I, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017, N.245; Öcal Apaydın, s.147.; Necip Kocayusufpaşaoğlu/Hüseyin Hatemi/ Rona Serozan/Abdülkadir Arpacı, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Borçlar Hukukuna Giriş Hukuki İşlem Sözleşme, Yenilenmiş Genişletilmiş Tamamlanmış 4’üncü Bası’dan 7 inci Tıpkı Bası, C: I, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2017, s.175-176.; Şahiniz, s.50.