Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

232 Yargı Kararları Işığında Simsarlık Sözleşmesine İlişkin Ücret Hakkı asıl sözleşmeyi kendiliğinden sona erdirmeleri halinde simsarın ücret hakkına halel gelmeyecektir. 67 Açıklanan nedenlerle, simsarın ücret hakkını kazanması somut olayın durum ve şartlarına göre değişkenlik gösterebileceğinden ayrı başlıklar altında incelenecektir. 1. Asıl Sözleşmenin Kesin Hükümsüz Olması veya Muvazaalı Olması Durumunda Ücret Hakkı Simsarın ücrete hak kazanabilmesi için asıl sözleşmenin geçerli olarak kurulması gerekmektedir. Ancak TBK m.27/1 hükmü çerçeve- sinde asıl sözleşmenin “kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu dü- zenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmelere” göre yapılması sözleşmeyi kesin hükümsüz hale getirecektir. Bu şekilde yapılan sözleşmeler, baştan itibaren geçersiz olup 68 , geçersiz sözleşme sebebiyle simsar ücrete hak kazanamayacaktır. 69 Geçersizlik herkes ta- rafından ileri sürülebileceği gibi hâkim tarafından da re’sen incelenir. 70 Kesin hükümsüzlük halinde simsarın ücrete hak kazanamayacağı baskın görüş ise de bazı yazarlar, kesin hükümsüzlük halinde dahi sim- sarın iyi niyetli olup olmaması ve kesin hükümsüzlük halini bilip bile- meyeceğine göre ücret hakkını kazanabileceği savını desteklemektedir. 71 Bunun yanı sıra TBK m.27/2 hükmü çerçevesinde değerlendirme yapmak gerekirse, sözleşmenin bir kısmının geçersiz olması halinde, sözleşme geçerli olan kısımlarıyla devam edecek olup, simsarın ücret hakkı da varlığını koruyacaktır. Ancak söz konusu geçersiz hükümler olmaksızın sözleşmenin kurulamayacağı anlaşılması halinde sözleşme kesin hükümsüz olacak ve dolayısıyla simsarın ücret hakkı söz konusu olmayacaktır. 67 Şahiniz, s.251. 68 Fikret Eren, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 6.Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2018, s.351.; O. Gökhan Antalya, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 3. Baskı, C: III, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2018, s.130. 69 Arkan, s.198. 70 Oğuzman/Öz, N.546.; Eren, s.352. 71 Örneğin; asıl sözleşmenin konusu kişilik haklarına aykırı ise ve simsar bunun kişilik haklarına aykırı olduğunu biliyor veya bilmesi gerekiyorsa simsar ücrete hak kazanamaz. Yine asıl sözleşmenin geçersizliği, iş sahibi veya üçüncü kişinin davranışı neticesinde meydana gelmişse ve simsarın asıl sözleşme kurulurken bu durumdan haberi yok ise simsar ücrete hak kazanacaktır.