Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

233 TBB Dergisi 2021 (156) Gönül BÜYÜKNACAR Bununla birlikte asıl sözleşmenin kurulması herhangi bir resmi makamdan izin alınmasına bağlı ise bu izin alınmadan yapılan sözleş- meler de kesin hükümsüzdür. Asıl sözleşmenin muvazaalı olarak kurulması durumunda, kuru- lan sözleşmenin mutlak muvazaa veya nispi muvazaa 72 olup olmama- sına göre simsarın ücret hakkı değişkenlik göstermektedir. Asıl söz- leşmenin mutlak muvazaalı kurulması sözleşmeyi kesin hükümsüz haline getirir iken; sözleşmenin nispi muvazaalı olması ise görünen işlemin arkasında görünmeyen işlem olduğunu ve böylelikle tarafla- rın gerçek iradelerini gizli işlem ile gerçekleştiği işlemdir. 73 Bu neden- le mutlak muvazaa halinde sözleşme kesin hükümsüz sayıldığından simsar ücrete hak kazanamayacaktır. Nispi muvazaa halinde ise gö- rünen işlem tarafların iradelerini yansıtmadığından kesin hükümsüz 74 olarak değerlendirilecek ve simsar ücrete hak kazanamayacak ise de gerçekte yapılan gizli işlem geçerlilik koşullarını sağlıyorsa simsarın ücrete hak kazanacağını söylemek mümkündür. 75 2. Asıl Sözleşmenin İptal Edilebilir Olması Durumunda Ücret Hakkı İş sahibi ile üçüncü kişi arasındaki asıl sözleşmenin geçerliliği, TBK m.28 aşırı yararlanma ve TBK m.30 vd. açıklanan irade sakatlık- ları (yanılma, aldatma, korkutma) hallerinin mevcut olmasından do- layı 76 iptal edilebilir hale gelebileceği gibi simsarın ücret hakkı da asıl sözleşmenin iptal edilmesi veya edilmemesi sonucuna göre değişken- lik gösterecektir. Taraflar irade sakatlığına bağlı asıl sözleşme ile bağlı olmadıkları- nı beyan edene kadar asıl sözleşme geçerliliğini korur ve simsar ücrete hak kazanmış olur; 77 meğerki 1 yıl içerisinde irade sakatlığına ilişkin beyan yapılmamış olsun. Bunun yanı sıra irade sakatlığı hallerinden 72 Muvazaa hakkında detaylı bilgi için bkz. Kılıçoğlu, s.188 vd.; Fikret Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 20. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016, s.365 vd. 73 Antalya, s.281.; Oğuzman/Öz, N.412.; Eren, s.370. 74 Kesin hükümsüz olduğuna ilişkin bkz. Antalya, s.286. 75 Eren, s.378.; Antalya, s.287. 76 Söz konusu irade sakatlıkları bilerek ve isteyerek veya bilmeyerek ve istemeyerek de gerçekleşebilir. Bkz. Eren, s.362. 77 Yeniocak, s.3125.