Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

235 TBB Dergisi 2021 (156) Gönül BÜYÜKNACAR tarihten itibaren başlayarak 1 yıl ve her halde sözleşmenin kurulduğu tarihten itibaren 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde istenmelidir. 3. Asıl Sözleşmenin Geciktirici Koşula Bağlı Olması Durumunda Ücret Hakkı Geciktirici koşula bağlı sözleşmelerin hüküm ve sonuç doğurması gerçekleşip gerçekleşmeyeceği belirli olmayan bir olaya bırakılmakta- dır. 84 Geciktirici koşula ilişkin genel açıklama TBK m.170 hükmünde yapılmış ise de geciktirici koşulun simsarın ücret hakkına etkisi, TBK m.521 hükmünde özel olarak düzenlenmiştir. Geciktirici koşula bağlı asıl sözleşmeler kurulduğu anda taraflar için bağlayıcıdır. Ancak söz- leşme, geciktirici koşul unsurunun gerçekleşmesiyle hüküm ve sonuç doğuracaktır. 85 Simsar her ne kadar asıl sözleşmenin kurulmasıyla üc- rete hak kazanacak ise de kanun koyucu TBK m.521/2 ile simsarın asıl sözleşmede geciktirici koşula bağlı olayın gerçekleşmesiyle ücrete hak kazanacağı açıklanmıştır. Simsarlık sözleşmesinde sözleşme serbestisi ilkesi esas alındığın- dan, simsar ile iş sahibi geciktirici koşulun gerçekleşmesi beklenmek- sizin asıl sözleşmenin kurulmasıyla simsarın ücrete hak kazanacağını kararlaştırabilirler. 86 Simsarın ücreti geciktirici koşulun gerçekleşme- si beklenmeksizin ödenmiş ancak daha sonra koşulun gerçekleşmesi imkansız hale gelmiş ise sözleşme hüküm ve sonuç doğurmayacağı 87 gibi simsara ödenen ücret bedelinin iadesi de sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iade etmelidir. 88 Geciktirici koşulun dürüstlük kuralına uygun şekilde gerçekleş- mesi veya gerçekleşmemesi gerekmektedir. Taraflar TBK m.175/1-2 hükmü uyarınca, geciktirici koşulun gerçekleşmesini dürüstlük kura- lına aykırı bir şekilde engelleyici faaliyette bulunmamakla yükümlü olduğu gibi yine geciktirici koşulun meydana gelmesini dürüstlük ku- ralına aykırı bir şekilde sağlamamaları gerektiğini; dürüstlük kuralı- na aykırı davranılarak geciktirici koşulun gerçekleşmesi engellenirse, 84 Eren, s.1186. 85 Ülgen/Helvacı/Kendigelen/Kaya/Nomer Ertan, N.1567. 86 Bilge, s.318. 87 Eren, s.1207. 88 Gümüş, s.217.; Gül, s.2803.