Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

250 Yargı Kararları Işığında Simsarlık Sözleşmesine İlişkin Ücret Hakkı bedelini kararlaştırmış iseler de söz konusu ücret bedelinin fahiş olma- sı halinde iş sahibi 157 dava yoluyla hâkimden söz konusu ücretten in- dirim yapılmasını talep edebilecektir. Taraflar simsarlık sözleşmesine, simsarın ücret bedelinden indirim yapılamayacağına ilişkin hükümler ekleseler de iş sahibi aleyhine konulan bu hüküm geçersiz 158 olup, iş sahibi bu hükme rağmen dava yoluyla ücretin indirilmesini talep ede- bilecektir. Her ne kadar fahiş ücretten indirim talebi için kanun koyucu bir sınırlandırma getirmemiş ise de hakkaniyet ve dürüstlük kuralları çer- çevesinde, iş sahibi sadece kamu yararı veya hakkın önemli derece- de kötüye kullanılması hallerinde simsarlık ücret bedelinden indirim talep etmelidir. 159 Hakim re’sen ücretin fahiş olduğunu ve indirilme- si gerektiğine karar veremez. 160 Bunun yanı sıra simsarlık sözleşmesi şans ve tesadüfe bağlı bir sözleşme olduğundan, simsarın söz konusu faaliyet için harcadığı emek ve zamanın azlığı veya çokluğunun üc- retten indirim yapılıp yapmamasında değerlendirilmeye alınmama- sı gerekmektedir. 161 Nitekim simsarlık sözleşmesi ile kararlaştırılan, objektif unsurlardan olan simsarın faaliyet konusudur. Hâkim fahiş olduğu iddia edilen simsarlık ücretinden indirim yapılıp yapılmama- sına karar verirken öncelikle objektif unsura bakmalı ve sonrasında 157 Simsarlık ilişkilerinde her ne kadar iş sahibi hem gerçek kişi hem de tacir olabile- cek ise de TBK m.525 hükmü çerçevesinde, fahiş bedelden indirimi talep edebile- cek iş sahibi sadece gerçek kişidir. Diğer bir deyişle, tacir veya tacir gibi sorumlu olan iş sahibinin TBK m.525 hükmüne dayanarak, indirim talebinde bulunması mümkün değildir. Ancak bunun yanı sıra tacir olan iş sahibi TBK m.28 aşırı yarar- lanma haline dayanarak ücretteki orantısızlığın giderilmesini talep edebilecektir. 158 Şener, s. 339. 159 Bozkurt, s. 256.; Yavuz (Nihat), C: II, s. 2779. 160 Bunun yanı sıra TBK m.182/3 çerçevesinde, aşırı ceza koşulu indirimi olup olma- dığı talep olmasa da hâkim tarafından re’sen incelenerek, indirilebilir. Ancak TTK m.22 gereğince, sadece gerçek kişi iş sahibi aşırı ceza koşulunun indirimi talebinde bulunabilir. Diğer bir deyişle, tacir sıfatına haiz iş sahibi basiretli tacir sıfatına sa- hip olup, sadece ekonomik olarak mahvına sebep olması halinde aşırı ceza koşulu- nun indirilmesini talep edebilecektir.; Yargıtay kararlarında hakkaniyet ve nesafet kurallarına aykırı görülmesi halinde indirim yapılabileceği belirtilmektedir. Bkz. Yarg. 13.HD 06.06.2018 T. 2016/2319E.-2018/6679K. içeriğinde; “Ceza koşulunun fahiş olup olmadığı, tarafların iktisadi durumu, özel olarak borçlunun ödeme kabi- liyeti ile beraber, borçlunun borcunu yerine getirmemiş olması nedeniyle sağladığı menfaat, kusur derecesi ve borca aykırı davranışın ağırlığı ölçü alınarak, tayin edil- meli ve hüküm altına alınan ceza miktarı, hak, adalet ve nesafet kurallarına uygun olarak tespit edilmelidir. …” (Erişim: 13.12.2020, www.sinerjimevzuat.com.tr ) 161 Gümüş, s. 222; Yavuz (Nihat), C: II, s. 2779.