Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

266 Yargı Kararları Işığında Simsarlık Sözleşmesine İlişkin Ücret Hakkı Simsar her ne kadar faaliyetini bizzat yürütmeli ise de bazen sim- sar, alt simsarlık sözleşmesi yaparak, alt simsarın söz konusu asıl söz- leşmenin kurulması için faaliyette bulunmasını talep edebilir. Diğer bir deyişle simsar, alt simsarlık sözleşmesi ile simsarlık faaliyetini kısmen veya tamamen kendi gözetimi olmaksızın devredebilir. Alt simsarın faaliyeti sonucu asıl sözleşmenin kurulması halinde ise, alt simsar sa- dece asıl simsardan ücret hakkını talep edebilir. İş sahibi, simsarlık sözleşmesi ile kararlaştırılan simsarın ücret be- delinden hakkaniyet ve dürüstlük kuralı çerçevesinde indirim talep edebilir. Ancak söz konusu simsarlık bedeli ödendikten sonra, iş sa- hibi ücretten indirim talebinde bulunamaz. Bunun yanı sıra, iş sahibi simsarlık sözleşmesi ile kararlaştırılan ceza koşulunun da indirilmesi- ni hâkimden talep edebilecektir. Ancak TTK m. 22 çerçevesinde, tacir sıfatına sahip kişiler ceza koşulunun indirilmesi talebinde bulunama- yacaklardır. Kanun koyucu ticari iş veya adi iş simsarlığı kavramlarına ilişkin farklılığa TBK ile son vererek tüm simsarlık ilişkilerini adi iş çerçeve- sinde değerlendirmekle birlikte simsarlık faaliyetlerinden doğan ücret alacaklarına ilişkin zamanaşımı süresini TBK m.147/5 uyarınca 5 yıl olarak belirlemiştir. Söz konusu zamanaşımı süresinin başlangıcı ise, simsarlık sözleşmesinde kararlaştırılan fırsat gösterme veya aracılık faaliyetinin yerine getirilmesi anında muaccel olacak ve muaccel ol- masıyla zamanaşımı süresi işlemeye başlayacaktır. Simsarlık sözleşmesinin sona ermesine ilişkin TBK m.520-525 hü- kümleri arasında özel bir düzenleme yapılmadığından niteliğine uy- gun düştükçe vekalet sözleşmesine ilişkin hükümler uygulama ala- nı bulacaktır. Asıl sözleşmenin kurulamayacağının anlaşılması veya kurulamaması halinde simsarın ücret hakkı söz konu değilken; asıl sözleşme kurulduktan sonra sona ermiş ise simsar ücrete hak kaza- nacaktır. Bununla birlikte iş sahibi veya simsar, simsarlık sözleşme- sini her zaman tek taraflı olarak sona erdirebilir. Taraflardan birinin simsarlık sözleşmesini tek taraflı olarak sona erdirmesi halinde sim- sar ücrete hak kazanamayacaktır; meğerki hakkın kötüye kullanılması hali söz konusu olmasın. Simsarlık sözleşmesinin belirli süreli olarak kurulması halinde ise süre içerisinde asıl sözleşme kurulduysa simsar ücrete hak kazanacak iken; belirlenen süre içerisinde sözleşmenin ku-