Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

15 TBB Dergisi 2021 (156) Uğur KOÇ Anayasa’nın 123’üncü maddesinin 3’üncü fıkrasında hem kanun- la hem de Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenebilecek belir- tilen bir durum bulunmaktadır. Hüküm şu şekilde düzenlenmiştir: “ Kamu tüzelkişiliği, kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kuru- lur ”. Hükme göre kamu tüzelkişiliği TBMM tarafından kurulabileceği gibi Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile de kurulabilir. Doktrinde bu hükmün değerlendirmeye alınırken 104/17 fıkra hükmünün uygu- lanmaması, kamu tüzel kişiliği kurulmasında kararnamelerin kanun hükmünde yani kanunla eşdeğer olduğu dolayısıyla kararname ve kanunla aynı husus üzerinde düzenleme yapılması durumunda genel kural-özel kural, öncelik-sonralık ilişkileri kapsamında değerlendi- rilmesi gerektiği görüşünde olan yazarlar mevcuttur. 36 Kanaatimizce kamu tüzel kişiliği kurulmasında kanunda açık bir düzenleme yapıl- mışsa buna ilişkin 104/17 fıkrası gereği Cumhurbaşkanlığı kararna- mesinin çıkartılamaması gerekmektedir. Fakat kararnameyle kurulan bir kamu tüzel kişiliğinin kanunla düzenleme yapılması durumunda kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. Olağanüstü hallerde Cumhurbaşkanı, olağanüstü halin gerekli kıl- dığı konularda, 104’üncü maddenin 17’nci fıkrasının ikinci cümlesinde belirtilen sınırlamalara tabi olmaksızın Cumhurbaşkanlığı kararname- si çıkarabilir. Kanun hükmündeki bu kararnameler Resmî Gazetede yayımlanır, aynı gün Meclis onayına sunulur. Bu kararnameler kanun hükmündedir ve tek yetkili merci Cumhurbaşkanlığı makamıdır ve TBMM’den yetki kanunu alınmasına gerek yoktur fakat yayımlandığı gün TBMM onayına sunulması gerekmektedir. 37 ABD’de durum Başkan emirlerinin Anayasa dayanağının ol- dukça soyut olması sebebiyle daha farklıdır. Bu maddeye istinaden ABD Başkanları geçmişten beri yasamaya ilişkin her konuda yürüt- me emri çıkartabilmektedirler. Bu sebeple ABD’de Başkan’ın Yürütme Emirlerinin sınırlarının belirsiz ve oldukça geniş olduğunu söylemek mümkündür. Nihayetinde günümüze kadar ABD’de yapılan yaklaşık 14.000 adet yürütme emri de düzenleme alanının ne kadar geniş oldu- ğu hakkında bizlere bilgi vermektedir. 38 36 Küçük, Türkiye’de Başkanlık Sistemi, s. 256. 37 Mehmet Boztepe, “2017 Yılı Anayasa Değişikliği Sonrası Cumhurbaşkanlığı Ka- rarnamelerinin Hukuki Rejimi, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergi- si , Cilt 5, Sayı 1, 2018, s. 19. 38 https://www.federalregister.gov/presidential-documents/executive-orders [Erişim Tarihi: 07.02.2021]