Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

282 İnşaat Sözleşmesinde Bedel Ödeme Borcunun İfa Zamanı Öğretide savunulan bir görüşe göre, 52 bedel ödeme borcunun mu- acceliyetine ilişkin kanunda yer alan teslim anı ifadesi, yüklenicinin eserin teslimini gerçekleştirmesi ile muaccel olacağı şeklinde anlaşıl- malıdır. Eserin teslim edilmemesi halinde tamamlanması veya teslime sunulmuş olması bedel borcunun muacceliyeti için yeterli kabul edi- lemez. Yüklenicinin önce ifa ile yükümlü olduğunu savunan bu görü- şe göre yüklenici, eser sahibinin ifa talebine karşı ödemezlik def’inde bulunamayacaktır. Öğretide savunulan ikinci görüşe göre, 53 yükleni- cinin borcu bakımından ayrıma gidilmesi gerekmektedir. Yüklenici eseri inşa etme ve tamamlama borcu bakımından önce ifa ile yüküm- lüdür. Fakat eserin teslimi borcu bakımından bedel ödeme borcu ile aynı anda ifa yükümlülüğü söz konusudur. Yüklenicinin, eserin tesli- mini teklif etmesi ile bedel ödeme borcu muaccel hale gelir ve iş sahibi teslimin gerçekleşmediği gerekçesi ile ödemezlik def’inde bulunamaz. Bu görüşü savunmakla birlikte durumun her zaman bu şekilde olma- yabileceği, bazı hallerde inşa-teslim ve bedel borcunun aynı anda ifa edilebileceği fikri de ileri sürülmektedir. 54 Öğretide savunulan üçüncü görüşe göre, 55 bedel ödeme borcunun teslimin teklifi anında muaccel olmayacağı gibi muacceliyet teslimin yapılmasından sonraya da bıra- kılmayacaktır. Bedel ödeme borcu, teslimden önce veya sonra değil yapının ifa amacıyla teslim edildiği anda muaccel olacaktır. Yükleni- ci yapıyı teslim etmeden bedel ödeme borcunun ifasını talep edemez. Yargıtay’ın bu konuda farklı kararları bulunmaktadır. 56 52 Eren, Borçlar Genel, s. 688-689; Gümüş, s. 392; Erman, s. 54. 53 Öz, s. 91-92. Açıklanan görüş ile aynı doğrultuda: “Sözleşmenin koşulları ya da özelliğine göre daha sonra ifa hakkı bulunmadıkça, karşılıklı edimler içeren söz- leşmelerde, sözleşmenin ifasını isteyen tarafın öncelikle kendi borcunu ifa etmiş ya da ifasını önermiş olması gerekir (818 s. BK.m.81; 6098 s. TBK.m.97). Eser söz- leşmesinde de yüklenicinin bedelin ödenmesini istemesi, eseri ayıpsız biçimde tes- lim etmesi ya da etmeye hazır olduğunu bildirmesi koşuluna bağlıdır.” (YHGK, E. 2017/503, K. 2017/1190, T. 14.06.2017, (www.lexpera.com.tr) (E.T: 10.02.2021). 54 Pekmez, s. 269-270. 55 Kocaağa, s. 215. 56 Bazı Yargıtay kararlarına göre öncelikli edim yükümlülüğü yüklenicidedir: “Ne var ki, TBK’nın 479. (BK’nın 364) maddesi uyarınca, arsa sahibinin bedel öde- me borcu eserin teslimi anında muaccel hale gelir. Şu hâlde, öncelikli edim yü- kümlülüğünün yükleniciye ait olduğunun kabulünde zorunluluk mevcut olup, mahkemece aksi gerekçe ile öncelikle arsa sahibinin payını devretmesi halinde ancak tescil isteyebileceği yönündeki kabulü usul ve yasaya aykırıdır.” (Y. 23. HD, E. 5929/2012, K. 628/2013, T. 07.02.2013) (www.sinerjimevzuat.com.tr ) (ET: 03.01.2021). Teslimin şart olmayıp teslime hazır olunduğunun bildirilmesi ile iş sahibinin ediminin muaccel hale geleceği hakkında: (YHGK, E. 2017/503, K.