Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

283 TBB Dergisi 2021 (156) Nurcan ARSLAN Kanaatimizce, yüklenicinin önce ifa yükümlülüğünün olup olma- dığını belirlemek için öncelikle ilgili kanun hükmünün lafzının ve ru- hunun incelenmesi gerekir. TBK m. 479’a göre “İşsahibinin bedel ödeme borcu, eserin teslimi anında muaccel olur.” Kanun koyucu burada teslim anı ifadesini kullanmıştır. O halde iş sahibinin ediminin, yüklenicinin edimini ifa etmesinden sonra yani teslimden sonra muaccel olacağı şeklinde bir çıkarım kanunun lafzına uygun olmaz. Çünkü yükleni- cinin önce ifa yükümlülüğünden bahsetmek için bedel ödeme borcu- nun eserin tesliminden sonra muaccel olması gerekir ve kanunun lafzı gereği bunu kabul etmek mümkün değildir. İş sahibinin bedel borcu- nun muacceliyeti mülga Borçlar Kanunu’nun 57 (eBK) 364. maddesinde “işin parası, teslim zamanında ödenir” şeklindeki ifade edilmektey- di ve TBK m. 479’un gerekçesine göre maddede arılaştırma dışında hüküm değişikliği bulunmamaktadır. Kanunun ruhunun tespitinde önem arz eden madde gerekçesine baktığımızda mülga Borçlar Kanu- nu’ndaki ifade bize yol gösterici olabilir. Buna göre, iş sahibinin bedel borcu işin teslim zamanında muacceliyet kasbeder. Teslim zamanını taraflar kararlaştırmışsa kararlaştırdıkları an, aksi halde basiretli yük- lenicinin bu eseri yapması ve teslim edebilmesi için gerekli objektif sürenin sonudur. Özellikle belirtmek gerekir ki bu anda yüklenici işi tamamlayamasa ve teslime hazır olamasa dahi iş sahibinin bedel bor- cunun muaccel olmasının önünde bir engel bulunmamaktadır. Çün- kü iş sahibinden bedel ödeme borcunun ifasının istenmesi halinde iş sahibi ödemezlik def’i ileri sürebilir. Bizce hem TBK m. 479’un lafzı hem de madde gerekçesinin yollama yaptığı eBK m. 374’ün lafzı gere- ği yüklenicinin edimini önce ifa yükümlülüğü bulunmamaktadır. Ay- rıca taraf menfaatleri arasında hakkaniyetli denge kurma amacı güden kanunumuzun yükleniciye önce ifa yükümlülüğü yüklemesinin hiçbir haklı gerekçesi bulunmamaktadır. Çünkü inşaat sözleşmesi tam iki ta- rafa borç yükler ve her iki tarafa da karşı edimin ifa edilmeme tehlike- si karşısında ödemezlik def’ini ileri sürme imkânı tanır. Yüklenicinin eseri tamamlayıp teslime hazır hale getirdikten sonra eser sahibinden bedeli isteyemeyecek olması kabul edilemez çünkü yukarıda ifade et- tiğimiz üzere eser sahibi de ödemezlik def’i ileri sürebileceğinden o da kendi alacağı bakımından korunmaktadır. Borçlar Kanunu’nun satış 2017/1190, T. 14.06.2017) (www.lexpera.com.tr ) (E.T: 10.02.2021). 57 R.G., T. 29.04. 1926, S. 359.