Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

286 İnşaat Sözleşmesinde Bedel Ödeme Borcunun İfa Zamanı ğan bazı yan ödevler de yüklenebilmektedir. 65 Yan ödevler kapsamın- da, hazırlık işlemlerini yerine getirme iş sahibine yüklenen en temel ödevlerdendir. Hazırlık işlemleri, iş sahibinin borcu olmayan fakat yüklenicinin ifaya başlayabilmesi için yapılması zorunlu olan ödevler- dir. 66 Hazırlık işlemleri, şu şekilde sayılabilir 67 : İnşaat izni alma, İnşaat alanını teslim etmek, gerekli sınırlı ayni hakları sağlamak; plan, proje, malzeme teslim etmek; koordinasyonu sağlamak, talimatları vermek; müteahhide vekalet vermek, gereken izinleri almak; yapıyı teslim al- mak. Hazırlık işlemlerinin yapılmaması halinde yüklenici, yapının in- şasına başlayamayacak ve bu durumda yapının tesliminde gecikme yaşanacaktır. Hazırlık fiillerinin gecikmesi halinde yükleniciye süre uzatım talebinde bulunma hakkı tanınmıştır. 68 Bu durumda, sürenin uzaması ve teslimin gecikmesinden yüklenici sorumlu tutulamaya- caktır. İş sahibini alacaklının temerrüdüne düşüren diğer durum yapıyı haklı neden olmaksızın teslim almaktan kaçınmasıdır. 69 Bu durumda alacaklı temerrüdünün oluşabilmesi için yapının gereği gibi ve ta- mamlanmış şekilde teslim edilmesinin teklif edilmiş ve iş sahibinin haklı neden olmaksızın bu teklifi reddetmiş olması; özellikle, teslimin yapılması için kendisine düşen yükümlülükleri yerine getirmekten ka- çınmış olması gerekmektedir. Yapının ayıplı, eksik, ifa zamanının he- nüz gelmemiş olması ve mücbir sebep gibi durumlar haklı sebep ola- rak değerlendirilebilir ve iş sahibine teslim almaktan kaçınma imkânı verir. İş sahibinin haklı bir neden olmaksızın teslimi reddetmesi halin- de yüklenici, yapıya ilişkin fiili hakimiyeti sağlamaya elverişli araçları tevdi ederek yapının teslimini gerçekleştirebilir. 70 65 Kaplan, s. 81; Öz, s. 114. 66 Ekmen, s. 53. 67 Kaplan, s. 78; Ekmen, s. 38 vd.; Öz, s. 114; Eren, Müteahhidin Borçları, s. 70. 68 İşsahibinin teslime katılması bir borç olarak düzenlenmemiştir. Bu sebeple teslime katılmaması halinde borçlu temerrüdü değil, alacaklının temerrüdü gerçekleşmiş olmaktadır: Detaylı bilgi için bkz.: Kaplan, s. 81-82; Gönen, İnşaat Sözleşmesinde Bedel, s. 239; Öz, s. 146; Kocaağa, İnşaat Sözleşmesi, s. 120; Coşkun, s. 326. Bir gö- rüşe göre teslim için alacaklının kabulü şart olmadığından alacaklının teslimden kaçınması halinde temerrüt söz konusu olmaz. Detaylı bilgi için bkz.: Ayan, s. 54; Kurşad, s. 177. 69 Eren, Müteahhidin Borçları, s. 72. 70 Ekmen, s. 160; Arpacı, s. 236; Eren, Müteahhidin Borçları, s. 72.