Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

18 ABD ve Türkiye’de Başkanlık Sisteminde Devlet Başkanının Düzenleme Yetkisi el işlem olarak yapılması durumunda yasama organının alanına girdi- ği, ikinci-el türev bir işlem olarak yapılması durumunda ise yürütme organının düzenleyici işlemi olduğunu değerlendirmektedirler. 47 Anayasa’nın Cumhurbaşkanına verdiği düzenleme yetkileri ile yasama yetkisi adeta Cumhurbaşkanı ve TBMM arasında paylaşılmış olmaktadır. Fakat Cumhurbaşkanının düzenleme yetkisine bazı sınır- landırmalar getirilmiştir. 48 b. Yürütmenin Asli Düzenleme Yetkisinin İstisnaları Yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı kararna- mesi ile düzenlemeye ilişkin kuralın birçok istisnası vardır. İstisnaların kapsam alanının genişliği oldukça dikkat çekicidir. i. Temel Haklar, Kişi Hakları ve Ödevleri ile Siyasi Haklar ve Ödevler Yürütmenin asli düzenleme yetkisinin ilk istisnası ya da sınırla- ması “ Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez ” hük- müdür. Bu alanlara ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzen- leme yapılamayacağını belirtmektedir. Dolayısıyla Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleme yapılabilecek tek alan Anayasa’nın ikinci kısmının üçüncü bölümünde yer alan sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler alanıdır. Örneğin Anayasa’nın 60’ıncı maddesinde yer alan sosyal güvenlik hakkına ilişkin Cumhurbaşkanı asli düzenleme yap- ma yetkisine sahipken 70’inci maddede belirtilen kamu hizmetine gir- me hakkı siyasi haklar ve ödevler bölümünde yer aldığı için ilk elden düzenleme yapılması mümkün değildir. 49 Temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile siyasi haklar ve ödevlerin asli olarak sadece kanunla düzenlenebilmesi, öğretide savunulan bir konu olmuştur. Bu alana yürütmenin düzenleme yetkisiyle müdahale edilememesi de oldukça yerinde bir uygulamadır. Zira halkın temel 47 Küçük, Doğan, Türkiye’de 2017 Anayasa Değişikliği Kapsamında Yürütmenin Asli Düzenleme Yetkisi ve Mahfuz Düzenleme Alanı, s. 9. 48 Söyler, Yeni Başkanlık Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, s. 79. 49 Söyler, Yeni Başkanlık Sisteminde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, s. 88.