Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

353 TBB Dergisi 2021 (156) Duygu HATİPOĞLU AYDIN hareketlerin gündeminde yer alan sosyal dışlanmaya karşı mücade- lede küresel ve yerel mücadelelerin temelde gündemlerinin ve müm- kün olduğu ölçüde eylemliliklerinin ortaklaştırılması, küresel destek eylemleri örgütlenmesi, dönüştürücü bir anayasa oluşturulması, de- mokrasinin demokratikleştirilmesi ya da yeni ve daha demokratik ko- lektif katılımcı politik süreçler için mücadele edilmesi, dayanışma, kar- şılıklılık ve hibe temelli bir şekilde üretimin, değişimin ve tüketimin alternatif biçimlerinin ve başka ekonomilerin oluşturulması ve kül- türler arası perspektiften bir insan hakları anlayışı oluşturma çabası söz konusudur. İkincisi, liberal ve neo-liberal tezlerle hareket eden ve odak noktası mevcut ekonomi politikalarının işleyişini sağlamlaştır- mak olan, sosyal dışlanmaya karşı mücadeleyi sistemin işleyişine bir katkı olarak gören bir anlayıştır. Başta Dünya Bankası olmak üzere, genel olarak uluslararası ekonomik kurum ve kuruluşların yoksulluk- la ve sosyal dışlanmayla mücadele programları burada yer alır. Üçün- cü cephe Avrupa Birliği olarak ele alınabilir. İleride tartışılacağı gibi, esasen Avrupa Birliği ekonomik bir birlik olmakla ve Avrupa sosyal politikası da ekonomik kurallara tabi şekilde gelişmekle birlikte, tarih- sel süreç içinde elde edilen sosyal devlet kazanımları, gelinen noktada sosyal dışlanma ile mücadelede Avrupa sosyal politikasını sosyal dış- lanmaya karşı farklı araçlar öneren bir konuma getirmektedir. Sosyal dışlanma ile mücadelede, ikinci ve üçüncü yaklaşımların politikaları “sosyal içerme” başlığı altında ele alınabilir. Sosyal içerme kavramı da sosyal dışlanma kavramı gibi bağlamına göre farklı içeriklere sahip olabilmektedir. Sosyal içerme politikaları oluşturulurken, sosyal dışlanmanın ne olduğuna dair bir tespit yapılmakta, bunun için de sosyal dışlanmanın ölçülmesi gündeme gelmektedir. Sosyal dışlanma çalışmaları genel olarak doğrudan yoksulları ve marjinalleri odağına almaktadır. Çok boyutlu kümülatif dezavantajlılık durumu olarak sosyal dışlanmanın usa Santos, The Rise of the Global Left: The World Social Forum and Beyond, Zed Books 2006; Boaventura De Sousa Santos, “Globalizations”, Theory, Culture & Society, C. 23, S. 2-3 (2006), s. 393-99, doi:10.1177/026327640602300268; Boaven- tura De Sousa Santos, César A. Rodríguez-Garavito (ed.), Law and Globalization from Below: Towards a Cosmopolitan Legality, Cambridge University Press 2005; De Sousa Santos, The Rise of the Global Left; Ronaldo Munck, Globalization and Social Exclusion: A Transformationalist Perspective, Kumarian Press 2005 ayrıca bkz alice project http://alice.ces.uc.pt/en/.