Türkiye Barolar Birliği Dergisi 156.Sayı

354 Sosyal Dışlanma, Sosyal İçerme ve Vatandaşlığın Dönüşümü ayrıntıları için çeşitli göstergeler, farklı çalışmalarda ortaya konmuş- tur. 44 Sosyal dışlanma kavramı ile paralel kavramlar hakkında çalış- malar da mevcuttur. Örneğin bazı temel refah devleti haklarından dışlanma, temel sosyal ve politik haklardan dışlanma, bazı bölgeler- deki dışlanma biçimleri, belirli grupların (işsizler, ev kadınları, çalışan kadınlar ve benzeri) dışlanma süreçleri, dışlanacağı muhtemel grup- lar hakkındaki çalışmalar (Rusya’da uzun dönemli işsizler, Yemen’de günlük işçiler, Tayland’da enformel sektör çalışanları ve köprü altında yaşayan evsizler ve benzeri). 45 Sosyal dışlanmanın ölçülebilir hale getirilmesi için, örneğin AB Sosyal Koruma Komitesi Ekim 2001’de belirlediği birincil ve ikincil göstergeler ile, üye devletler açısından ortak bir dizi ölçüm başlığı oluşturmuştur. Birincil göstergeler gelir, istihdam, sağlık ve eğitim bo- yutlarına ilişkin niceliksel veri sağlamaktadır. Birincil göstergeler, dü- şük gelir oranı, gelir dağılımı, düşük gelirin sürekliliği, gelir düzeyinin düşüklüğünün seviyesi, bölgesel uyum, uzun dönem işsizlik oranları, hanedeki işsiz sayısı, eğitimi erken yaşta bırakanların oranı, doğumda yaşam beklentisi ve sağlık durumuna ilişkin algıdır. İkincil göstergeler ise bu verileri ayrıntılandırmaktadır. 46 Daly ve Mary bu göstergelerin durum tespitini ayrıntılı şekilde yaptığını ancak bu tip çalışmaların, dışlayanların kim olduğunu, bazı grupların, kendi refahlarını artırmak için nasıl diğer grupların kaynaklara erişimini kısıtladıklarını açıkla- madığını belirtirler. 47 Sosyal dışlanma geniş bir bağlamda toplumsal ilişkilerin dışında kalma olarak tanımlanırsa, sosyal içerme de bu kopan bağı yeniden kurma anlamına gelir. Sosyal içerme, Dünya Bankası, Birleşmiş Mil- letler Kalkınma Programı, ILO gibi uluslararası örgütlerin gündemin- dedir. Dünya Bankası’nın sosyal dışlanma ve yoksullukla mücadele 44 Mary Daly, Hilary Silver, “Social Exclusion and Social Capital: A Comparison and Critique”, Theory and Society , C. 37, S. 6 (2008), s. 549, doi:10.1007/s11186-008-9062- 4. 45 Saith, “Social Exclusion: the Concept and Application to Developing Countries”, s. 8-9. 46 Social Protection Committee, “Report on Indicators in the field of poverty and social exclusion”, Council of The European UnionSocial Protection Committee 10.2001, s. 3-4, http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/press- data/en/misc/DOC.68841.pdf. 47 Daly, Silver, “Social Exclusion and Social Capital”, s. 550.